Bạn có một miếng đất trống (hay một số vốn nhàn rỗi). Bạn muốn mở ra gì đó để kinh doanh. Bạn thấy người ta kinh doanh cà phê sân vườn đông khách quá, thế là bạn bắt chước mô hình kinh doanh cà phê sân vườn và mở quán.
Bạn cũng đến các quán cà phê sân vườn nghiên cứu, tìm hiểu, và bạn cũng làm y chang như họ. Nhưng rồi quán cà phê của bạn ngày càng ế khách. Cầm cự được nửa năm, bạn đóng cửa. Sau đó, bạn thấy người ta bán cơm tấm tốt quá, bạn lại copy mô hình cơm tấm.
Lần này thì bạn cầm cự được đúng 1 năm thì đóng cửa vì lỗ quá. Và cứ như thế, bạn thấy người ta làm gì hay, bạn copy mô hình của họ và thất bại liên tiếp, rồi hết vốn, phải bán luôn miếng đất để trả nợ.
Đó chính là hệ quả của các lớp dạy khởi nghiệp chỉ nói về mô hình kinh doanh và ca ngợi mô hình kinh doanh này nọ mà không nói gì về chiến lược và không hiểu gì về chiến lược. Chiến lược không phải là thứ bạn “sẽ nghĩ sau”, sau khi đã mở quán hay xây khách sạn (làm thế bạn sẽ hối không kịp).
Chiến lược là thứ bạn phải nghĩ đến TRƯỚC KHI định làm gì, trước khi định chọn mô hình kinh doanh nào. Để quyết định làm gì, bạn phải nghiên cứu thị trường, tìm hiểu nhu cầu, tâm tư (insight), thói quen khách hàng, hành vi (consumer behaviour) và văn hóa tiêu dùng, tính toán độ lớn thị trường (market size) lớn hay nhỏ, độ tăng trưởng (market growth) cao hay thấp, dương hay âm
Đối thủ cạnh tranh hiện tại và tiềm ẩn, trực tiếp và gián tiếp, nguồn cung cấp nguyên vật liệu và các dịch vụ chính, phụ, liên quan trực tiếp và gián tiếp (ví dụ, nguyên liệu cà phê, thịt heo, dịch vụ giữ xe cho khách…), ít nhất là tại khu vực, địa bàn nơi bạn định mở ra kinh doanh…
Biết đâu, sau khi nghiên cứu, phân tích kỹ, chiến lược của bạn là… cho thuê miếng đất làm bãi giữ xe để tháng tháng lấy tiền (đó cũng là kinh doanh). Hoặc chiến lược đó là bán miếng đất ở nội thành, đi ra vùng xa mua miếng đất thật to để lập trang trại nuôi heo mọi, cung cấp thịt cho các nhà hàng…
Chiến lược tuy khó hiểu và không đơn giản, nhưng hãy hiểu nôm na là để bạn trả lời các câu hỏi bạn nên kinh doanh sản phẩm dịch vụ gì (products / services), đem lại sự khác biệt (differentiation) gì, tạo ra giá trị vượt trội (superior value) nào, cho nhóm khách hàng mục tiêu (target customers) nào, dựa trên nguồn lực (resources), năng lực lõi (core competencies)
Và lợi thế cạnh tranh (competitive advantages) nào, làm thế nào để cạnh tranh (how to compete), làm thế nào để chiến thắng (how to win), làm thế nào để giữ vững (how to sustain)…
Bạn không tự trả lời các câu hỏi này một cách cẩn trọng và nghiêm túc, mà cứ nghe lời ai đó xúi, đi copy các mô hình kinh doanh được gợi ý và khen là hay lắm, rồi đem về áp dụng, thì bạn sẽ dễ dàng phá sản, và chỉ thành công nếu… gặp may!
Chia sẻ của Long Nguyen Huu
