Mục lục
Nhân dịp anh em mở cuộc thi thố, lại sẵn dịp tôi đang thử tay nghề viết lách, chia sẻ. Nên tôi cũng múa phím, đầu năm hầu chuyện anh em mua vui, biết đâu giật giải lại kiếm được nồi bánh chưng, thịt ông trư đang đắt quá.
Bài này là một phần tóm tắt trong quyển hồi ký tôi đang viết dở, để cho liền mạch chuyện, tôi xin phép giữ nguyên cả mấy biến cố đầu đời nên nội dung hơi dài và có đôi chỗ không liên quan chủ đề
Nhưng nó cũng là một câu chuyện hay cho các em trẻ rút kinh nghiệm, anh chị em cầm chắc bàn phím chuẩn bị sẵn sàng tay like, tay share, còm-men cổ động tôi lấy tinh thần. Và ráng đọc hết rồi cho tôi ý kiến nha, tôi sẽ có quà tặng anh chị em.
Lần Đầu Ra Khỏi Luỹ Tre Làng, Nam Tiến, Dẫn Bồ Của Bạn Đi Phá Thai
Tôi tuổi sửu, cầm tinh ông trâu, cái con vật vừa ngu, vừa lì, lại được cái số vất vả bù lại, đã đi vào nhiều bài thơ ca của dân tộc
Sinh ra trong một gia đình bần cố nông ở xứ Đoài Hà Tây quê lụa, tuổi thơ tôi vất vả, nhà nghèo, cha mẹ đau yếu, từ nhỏ đã phải cáng đáng phụ gia đình việc đồng áng và làm nghề thủ công, lớn hơn chút thời cấp 3 thì tôi buổi đi học buổi đi làm thợ mộc.
18 tuổi tôi đăng ký thi Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn, với ước mơ trở thành nhà báo, được đi đây đi đó. Bác tôi từ miền nam biên thư về nói:
“Lập thân tối kỵ nghiệp văn chương”
Bác tôi khuyên nên vào nam học nghề cơ khí, vì đó là nghề đang hot, thế là khăn gói quả mướp, tôi lên đường nam tiến, dù sao thì cũng được vi vu.
Trên con tầu sắt Thống Nhất xình xịch lăn bánh vào nam, tôi cứ nhìn mãi ra cửa sổ, vừa lo âu, vừa hồi hộp, sáng sớm hôm sau thì tàu bò tới đèo Hải Vân, đó là lần đầu tiên tôi nhìn thấy biển.
Vào Bình Dương, tôi có công việc đầu tiên là làm công nhân cho một công ty thi công quảng cáo của Singapore, má ơi, ngay ngày đầu tiên đi làm, tôi đã phải theo đám thợ đu thang dây, vệ sinh mấy cái chữ nổi to tướng, trên nóc toà nhà Sheraton, một trong những toà nhà cao tầng nhất Sài Gòn lúc bấy giờ.
Nhìn ông mạng mình đung đưa trước gió, tôi biết mình không gắn bó với nghề này lâu.
Khi có giấy báo chuẩn bị nhập học, thì thằng bạn thân mắt Lác ở quê đánh điện vào, nó kêu đang yêu một em gái bản, bị gia đình cấm cản, đuổi ra khỏi nhà. Máu huynh đệ nổi lên, tôi bảo nó đuổi thì chúng mày vào đây với tao.
Tôi nói dối bác là chuyển ra gần trường ở ghép với bạn cho tiện việc học và làm thêm, nhưng kỳ thực là thuê phòng rồi đón 2 đứa nó vào.
Nghỉ việc đu thang dây, lắp chữ quảng cáo, tôi xin vào một xưởng làm gốm cùng thằng Lác và em gái bản. Cái nghề này cũng vất vả không kém, công việc hàng ngày là lấy xe cút kít chở đất sét, đi xay, nhào nặn, tạo khuôn, tạo hình.
Các sản phẩm gốm sứ sau khi hoàn thiện sẽ được phơi xếp dàn trên một thanh gỗ dài, mảnh và trơn như cái đòn gánh gọi là cái Bảng, sau khi phơi xong thì sẽ đưa vào lò nung.
Công việc khó nhất là lúc rút cái bảng từ giá phơi để đưa vào lò, các anh em cứ tưởng tượng một cái đòn gánh dài xếp 15 cái lọ hoa lên, phải rút từ từ tìm điểm cân bằng rồi nâng trên một tay, nó nặng và khó giữ thăng bằng hơn cả làm xiếc.
Nếu sơ ý một chút, một cái lọ rơi xuống là toàn bộ số lọ còn lại sẽ đổ sụp xuống theo. Những lúc như thế, con mụ quản lý lại không biết từ đâu nhanh như điện xẹt lao đến bụp bụp bụp bụp…->Tím mặt.
Được một tháng thì tôi vào học nên nghỉ việc, do chương trình học của tôi là chương trình trung cấp nghề rút gọn trong 6 tháng, nên phải học cả sáng, chiều, tối.
Thời gian rảnh duy nhất là buổi tối thứ 7, và ngày chủ nhật, đó cũng là quãng thời gian tôi đi phục vụ tăng cường ở một quán cafe ca nhạc, đủ tiền cho tôi trả tiền trọ và gặm mì tôm.
Được hai tháng thì tôi không thấy em gái bản đi làm nữa, nằm thở ở nhà. Thấy bọn nó có nhiều biểu hiện kỳ lạ, gặng hỏi thì tôi được biết một tin động trời.
Em Ấy Có Thai. WTF? 3 tháng rưỡi, vậy là chúng nó đã lừa tôi. Làm thế đé.o nào với cái quả bom này giờ đây. Bác tôi mà biết tôi sống với cái bọn này chắc ổng giết tôi mất.
16, 17 năm trước nó không chửa là cưới như giờ đâu các anh chị ơi, mà lúc ấy bọn tôi mới ngơ ngác ra đời, hãi vãi đái lắm.
Nhà nó đã đuổi chúng nó đi rồi, tôi cũng cũng đuổi chúng đi thì không đành, sau khi bình tĩnh lại bọn tôi nhắm không còn cửa nào khác, nên đi đến quyết định -> PHÁ
Sau khi gặm mì tôm thêm nửa tháng, và nói dối bác xin tiền học thêm, bọn tôi cũng cóp được một khoản.
Thằng Lác run quá không dám đi, ở nhà đi làm, tôi bắt xe đò đưa em gái bản xuống Sài gòn, xuống đến nơi thì tôi cũng hãi quá nên đánh điện cho quân tiếp viện, mấy thằng bạn Thanh Hoá mới quen qua quen lại đợt đi thi.
Trong đám này thì có một thằng biệt danh là Ngoác, vì nó mắc cái bệnh không nói nhỏ được, nhưng nó vô tư, hồn nhiên, đặc biệt không biết ngại là gì, nên rất thích hợp cho việc này.
Bốn thằng bọn tôi hộ tống em gái bản đến Phụ Sản Từ Dũ, ngơ ngơ ngác ngác tìm mãi không biết phòng nào phụ trách phá thai, sốt ruột thằng Ngoác hỏi một bác sĩ đi qua (tôi phải viết hoa để mô tả cái mõm oang oang của nó) “CÔ ƠI PHÁ THAI Ở ĐÂU ĐẤY?”. Bọn tôi ngại quá ngoảnh đi chỗ khác, còn vị bác sĩ trừng mắt rồi chỉ tay qua toà nhà bên kia đường.
Bên kia đường có một cái phòng chật kín phải đến vài trăm người ngồi đợi, tôi với em gái bản cũng ngồi chờ, còn 2 thằng bạn tôi chạy đến cái quầy làm việc của bác sĩ, vẫn một cái giọng oang oang như thế
-”Cô ơi phá thai ở đâu đấy?”
-“Ở đây, mấy tháng rồi?” vị bác sĩ quát lại to không kém
-Dạ hơn 4 tháng rồi
-“Hơn 4 tháng rồi? Chúng mày định giết người à?” vị bác sĩ đập bàn thét lên
Cả khán phòng im phăng phắc
Hai thằng nó chạy huỳnh huỳnh về phía tôi
“KHANG ƠI, 4 THÁNG RỒI KHÔNG PHÁ ĐƯỢC ĐÂU”
Cả khán phòng quay qua nhìn tôi, tôi ước có cái hố để nhảy xuống.
Bọn tôi thất thểu hộ tống quả bom ra về.
Năm tháng sau em gái bản chuẩn bị vỡ chum, ăn uống, tâm lý thất thường nên tình hình có vẻ không ổn, thằng Lác ngày đi làm, đêm thức trông, mấy đêm gần như không ngủ, phờ phạc, tôi cũng hoang mang không kém.
Đến hôm cuối thấy dấu hiệu toác, thằng Lác chở em gái bản lên viện, nhắn tôi lên support, rồi lăn ra ghế đá ngủ gục, tôi chạy lên viện lay kiểu gì nó cũng không dậy, lại phải chạy ra chạy vào lo ký tá giấy tờ, mua xô mua chậu.
Ra vào cái phòng toàn mấy bà đẻ tơ hơ chẳng ai ngại gì, chỉ mỗi mình tôi ngại. Mấy bà đẻ nhìn tôi bộ thông cảm lắm.
“Khổ, cha mẹ đâu mà có mỗi hai đứa vậy”
“Dạ con bé này em cháu, người yêu nó, à chồng nó đang ngủ ngoài kia”
“Thôi các cô cũng công nhân xa xứ, cùng cảnh ngộ có chi đâu ngại”
“Dạ không, đúng là chồng nó đang ngủ ngoài kia”
Lần đầu tiên trong đời chứng kiến cảnh đẻ đái, nó hồi hộp, hoang mang, sợ hãi lắm các anh chị ạ.
Lo lắng còn hơn cả con tôi, nhất là nghĩ về tương lai sắp tới có phần u tối, tôi chạy đi mua lon Redbull lạnh uống lấy lại tinh thần, thằng Lác vẫn đang nằm ngủ chổng dái lên trời, mõm nó há ra chảy dãi như thằng phê thuốc lắc, tôi đổ mẹ nó lon redbull vào mõm nó, nó bật dậy sặc sụa liên hồi.
Hai thằng tôi trở lại phòng sinh, sau mấy lần nghe tiếng oé oé oé thì bọn tôi được vào. Nhìn thằng cu con đỏ hỏn bé như 2 nắm tay mà cảm giác của chúng tôi vãi đái lắm.
Ngày thứ 2, tôi lên viện thì thấy thằng Lác bế con nó đi tắm nắng, người ta thì đưa trẻ đi tắm nắng buổi sớm, nó thì đưa con nó đi tắm nắng giữa trưa, nhìn thằng cu đỏ hỏn giờ thành đen thui, tôi nghĩ “không ổn rồi”.
Ngày thứ 3, có một đôi vợ chồng già cùng phòng, sẩy thai. Ông chồng sau khi tâm sự với Lác, biết hoàn cảnh, nên ngỏ ý muốn xin thằng cu về làm con nuôi.
Lác nhờ tôi đi đàm phán. Tôi đàm phán với đôi vợ chồng già về các điều khoản giữ bí mật cũng như trợ cấp cho vợ chồng Lác một khoản tiền, ông chồng đồng ý, bà vợ phút cuối đổi ý muốn con bả tự sinh.
Tôi bắt taxi cùng vợ chồng Lác và thằng cu con về lại xóm trọ, trong một buổi chiều nắng gió nhợt nhạt, đám trẻ con bán vé số đen nhẻm chạy ra đón chúng tôi, khung cảnh hết sức sầu thảm.
Sau đó chúng tôi tiếp tục tháng ngày cày bừa, gặm mì tôm, dồn tiền mua sữa bỉm cho thằng cu. Trộm vía, nó lớn nhanh còn hơn cả thánh gióng, nhưng nó chưa được đặt tên, và một sự thật rằng tiền chúng tôi làm ra không đủ cho nó ăn.
Bế tắc, tôi đi mượn cái máy ảnh, Yahoo về cho gia đình nó kể hết sự tình và hoàn cảnh. Ông già nó lập tức bắt xe vào, nhìn thấy thằng cu thích quá nên tha thứ cho hai đứa nó, rồi rước về nhà mổ lợn làm cỗ báo hỉ.
Tiếc là tôi bận học, chuẩn bị thi nên không về tham dự được. Nhưng tôi thật sự nhẹ người và sau này nghĩ lại cảm thấy vô cùng may mắn vì hai sự việc trên đã không xảy ra.
Tôi sau đó tiếp tục chuỗi ngày gặm mì tôm và 3 ca học sáng, chiều, tối.
Môn cơ khí chế tạo của chúng tôi học, mỗi ngày được trường phát một cục sắt, và đục đẽo, mài giũa thành các hình thù khác nhau, phải quay lên quay xuống mấy cái máy tiện, máy phay cổ lỗ sĩ Liên Xô tài trợ chắc được chế tạo từ thời thế chiến thứ nhất, thường thì quay được hai vòng tôi đã thở không ra hơi vì đói.
May mắn cũng đến ngày tốt nghiệp, loại giỏi hẳn hoi, tôi được một công ty bánh kẹo Hàn Quốc phỏng vấn đề nghị qua Hàn làm việc 3 năm với nhiều đãi ngộ, nhưng với điều kiện sau khi về nước phải tiếp tục làm ở chi nhánh Việt Nam thêm 3 năm nữa.
Lúc ấy tôi bắt đầu có mối tình đầu với một em sinh viên ngân hàng, nên tôi từ chối lời đề nghị, xin vào làm tạm tại một công ty đồ gỗ của Mỹ, rồi nhảy việc sang công ty sản xuất băng Kotex một thời gian, sau đó tôi tiếp tục thi và lên Sài Gòn học Đại học Ngân hàng.
Đa Cấp, Sách Dạy Con Làm Giàu Và Ước Mơ Triệu Phú
Lên Sài gòn tôi ở trọ cùng đám thằng Ngoác, trong một phòng trọ tồi tàn, chật chội, cuối hẻm, gần Ga.
Gọi là phòng trọ cho sang chứ thực ra là một cái gác xép, xếp bằng mấy tấm ván kê trên nóc cái nhà vệ sinh.
Phòng rộng cỡ 2 cái chiếu ghép lại, trong đó chúng tôi kê một cái bàn, 2 cái ghế nhựa, một cái mắc áo chăng ngang, phần còn lại tí ti, 5 thằng ngủ.
Vì quá chật chúng tôi thường không thể nằm thẳng mà phải nằm nghiêng người úp thìa vào nhau kiểu xếp cá mòi, rất nhiều lần tôi tỉnh dậy, thấy một bên cánh tay lủng lẳng, không cử động được vì bị chèn mạch máu quá lâu, thường phải ngồi đấm đấm bóp bóp mất lúc lâu mới trở về trạng thái bình thường.
Tôi tiếp tục buổi đi học, buổi làm thêm, lúc trông xe chợ đêm, khi phục vụ nhà hàng, thỉnh thoảng theo bạn bè đi buôn hoa bán quả ngày lễ tết.
Cuộc sống vẫn đói nhưng vui vì có thêm nhiều bạn bè mới, cuối tuần thì đạp xe xuống Thủ Đức đưa em người yêu đi chơi.
Những tưởng cuộc sống cứ thế êm trôi đến khi ra trường sẽ trở thành một công chức ngân hàng, thì một năm sau em người yêu tốt nghiệp cao đẳng, đi thực tập đúng lúc ngành ngân hàng đang hot, môi trường mới, nhiều thay đổi, thế là em ấy đá đít tôi các anh chị ạ.
Tôi đau khổ, rằn vặt, chán chường, rầu rĩ…mất mấy tháng trời, sau đó tôi quyết định -> PHẢI LÀM GIÀU.
Không biết phải bắt đầu làm giàu từ đâu, tôi ra nhà sách tìm đọc sách về các tỷ phú, một hôm đang đứng đọc thì có một đồng chí Vest đen, xách cặp da bóng lộn tới bắt quen, cậu ấy hỏi tôi đã đọc bộ sách Dạy Con Làm Giàu chưa?
Rồi giảng giải cho tôi cách người giàu kiếm tiền, thế nào là tài sản, tiêu sản, thu nhập thụ động, tự do tài chính… tôi há mồm nghe như nuốt từng lời hơn cá gặp nước
Sau đó cậu ấy bảo tôi là có một cơ hội tuyệt vời muốn chia sẻ với tôi, có thể giúp tôi giàu có nhanh chóng, và dễ dàng.
Tôi khoái quá, xin thông tin đồng chí Vest đen, mua luôn bộ sách Dạy Con Làm Giàu về nhà nghiền ngẫm, lòng vui như tết.
Đến ngày hẹn, tôi lên một toà nhà lớn trên đường Cộng Hoà, Vest đen đón tôi tận cửa, tay bắt mặt mừng, rồi dẫn tôi đi giới thiệu với một loạt các sếp lớn, có cả sếp tây, sếp tàu, How are you, Ní hảo loạn xì ngầu cả lên, ai cũng chuyên nghiệp, bóng lộn, thành đạt lắm.
Tôi được đưa vào một căn phòng hội thảo có hàng trăm người, ở đó trên một màn ảnh rộng công ty chiếu cảnh những nông trường khổng lồ bên Mỹ, máy móc lớn thu hoạch cây nha đam, đưa vào quy trình chế biến hiện đại, cảnh những nhà khoa học mặc áo blu trắng, những doanh nhân thành đạt khắp thế giới.
Chúng tôi còn được giới thiệu thủ lĩnh Diệp Khắc Cường tỷ phú của công ty ở Việt Nam, cũng xuất thân như chúng tôi mà giờ nhà lầu xe hơi bóng lộn. Tôi ngưỡng mộ lắm.
Sau buổi hội thảo Vest đen đưa tôi xuống căng tin uống Sting và chỉ cho tôi đường hướng muốn giàu nhanh thì phải thế này, thế này, phải đầu tư, phải xây dựng hệ thống, phải giúp đỡ nhiều người biết tới cơ hội này để được lên cấp, khi có hệ thống lớn rồi thì chỉ ngồi hưởng thôi.
Tôi thấy chí lý quá. Rồi hằng ngày Vest đen luôn nhắn tin cho tôi chúc ngày mới tốt lành, tối chúc ngủ ngon sớm đạt mục tiêu giàu sang, thật là chuyên nghiệp.
Nhưng sau vài tháng thì tinh thần của tôi bắt đầu tìu dần, sự thật là tôi không có hìu, vừa học vừa làm buổi đực buổi cái lo được cái ông mồm đã là may, quan hệ tôi lúc ấy cũng không nhiều, đám bạn học và phòng trọ cũng đói như ngan tiền đâu ra đầu tư.
Sau đó có ông chú trên Bình Phước bị người của công ty Sinh Lợi Sinh Lãi gì đấy dụ bán đất mua mấy cái máy lọc nước ô zôn để tham gia mạng lưới, gia đình lục đục
Tôi mới tìm hiểu kỹ và thấy mô hình này cũng nhiều vấn đề, và không dành cho những người vô sản như tôi, tôi đành chia tay cơ hội làm giàu trong niềm tiếc nuối.
Tập Đoàn Sinh Viên Khởi Nghiệp, Công Ty 20 Triệu Vốn, 40 Cổ Đông
Sau vài tháng mần đa cấp thì tôi cũng có bạo dạn và mồm mép hơn chút xíu, và đặc biệt giữ nguyên máu lửa làm giàu.
Tôi nghỉ việc phục vụ nhà hàng, xin đi làm phỏng vấn viên cho một công ty nghiên cứu thị trường, công việc là cầm một xấp bảng câu hỏi đi tìm khách hàng mục tiêu để phỏng vấn họ, hoặc mời họ dùng thử sản phẩm mới, thường là các sản phẩm thuốc lá, nước giải khát mới và các loại hàng tiêu dùng nhanh.
Có lần tôi phải đi mời bọn trẻ con lên công ty uống thử sữa, gặp ngay đám con nít đi học về thế là tôi mua quà bánh dụ chúng đi, phải thuê 2 cái taxi 7 chỗ mới hết, lên công ty uống thử sữa và phỏng vấn xong phải ngồi chờ nhau
Nên xế chiều tôi mới đưa chúng về, về khu phố thấy người nhà và công an đang tụ tập um tiên nhân lo lắng con cái họ bị bắt cóc, may tôi thấy động chuồn nhanh chứ không hôm ấy nhừ đòn.
Lại có lần bọn tôi đi Củ Chi phỏng vấn cho một tổ chức quốc tế, có nhiều câu hỏi liên quan đến chính trị, thế là cả nhóm bị giải về uỷ ban xã, show giấy tờ thế nào họ cũng không nghe, phải đến khi công ty can thiệp chúng tôi mới được thả.
Mong muốn nâng cấp bản thân, tôi đăng ký tham gia vào câu lạc bộ tiếng anh của nhà văn hoá sinh viên TP.HCM, tại đây tôi kết thân với một cậu bạn đang phụ trách câu lạc bộ Nhân Lực Trẻ
Là một câu lạc bộ chuyên giúp sinh viên kiếm việc làm thêm, nhưng do nhà văn hoá thu chi quy trình nhiêu khê, nên cậu ấy có ý định mở công ty riêng và rủ tôi làm Co-founder.
Tôi ok luôn, góp 2tr và trở thành Tổng Giám Đốc, còn cậu ấy làm Chủ Tịch Hội Đồng Quản Trị, năm ấy tụi tôi 21 tuổi, thật đáng khâm phục. Tụi tôi tiếp tục lôi kéo được thêm gần 40 cổ đông sinh viên nữa, mỗi người góp 500k, nhưng phân nửa không có tiền nộp.
Sau đó đi đăng ký công ty vốn điều lệ 20 triệu đồng 40 cổ đông, trụ sở là nhà trọ của thằng bạn, lấy tên là Nhân Lực Trẻ Group, nhưng nhà nước không cho đăng ký tên này vì vốn ít quá :)))
Tiếp theo các cổ đông góp tiền được vào hội đồng quản trị, được phát một quyển điều lệ dày cộp và được in name card ép nhũ vàng choé với đủ thứ chức danh, nào là giám đốc kinh doanh, giám đốc tài chính, giám đốc nhân sự, giám đốc vận hành…loạn cả lên.
Thường tôi không dám đưa quả Namecard Tổng Giám Đốc của mình cho khách hàng vì xấu hổ. Ban đầu hội đồng quản trị họp ở quán cafe, nhưng sau vì thành viên đông mà ít người gọi đồ uống quá nên chúng tôi chuyển qua họp ở công viên Tao Đàn, cũng hô hào, high five khí thế.
Sau đó chúng tôi tổ chức mạng lưới cộng tác viên tới từng trường đại học, cao đẳng, số lượng công tác viên đăng ký phải đến hàng nghìn người, chúng tôi cũng nhận được một số hợp đồng lớn như quảng bá chương trình Giờ Trái Đất, khai trương siêu thị Lotte Quận 7, in ấn phát tờ rơi quảng cáo cho công ty 24h…
Nhưng sau đó bộ máy cồng kềnh, lại toàn sinh viên trẻ người non dạ, bọn tôi bắt đầu lục đục, rồi mấy tháng sau thì giải thể.
May mắn sau đó chúng tôi vẫn giữ quan hệ anh em bạn bè thân thiết, và đa số các bạn ấy sau này vẫn theo nghiệp kinh doanh và đều rất thành công.
Vòng Xoáy Tín Dụng Đen
Sau khi giải thể tập đoàn sinh viên, tôi đã có ít kinh nghiệm và quan hệ với nhiều doanh nghiệp nên tập hợp một số anh em thân tín tiếp tục mở công ty, tôi thấy việc kiếm tiền từ việc tổ chức người đi phát tờ rơi, treo băng rôn khá là đơn giản
Khách hàng thích trọn gói nên chúng tôi mở rộng sang nhận in tờ rơi và bạt hiflex, sau đó là cho thuê PG, và làm luôn tổ chức sự kiện, may đồng phục và trang phục biểu diễn.
Do tận dụng internet sớm, chúng tôi làm web quảng cáo, và dùng phần mềm rao vặt, cũng như đã nghiên cứu tối ưu từ khoá để tin rao vặt lên top, nên khách hàng rất nhiều, nghe điện muốn cháy cả máy.
Chúng tôi bắt đầu kiếm được nhiều tiền, nhưng học hành cũng bỏ bê. Công ty cũng tiếp tục gặp phải các vấn đề liên quan đến kế toán, thuế, do không có kế toán chuyên nghiệp nên hoá đơn chứng từ sai hỏng, nhầm lẫn tùm lum, không cân đối đầu ra đầu vào
Nên số tiền phải kê khai thuế rất lớn, nhiều loại hàng không đăng ký kinh doanh vẫn xuất hoá đơn cho khách, sau đó tôi phải cho tạm ngưng hoạt động, và tiếp tục mở công ty số 3, số 4
Hầu như anh em bạn bè nào thân thiết tôi cũng đều lôi về làm việc và cho đứng tên công ty, trong đó có 1, 2 công ty vẫn hoạt động đến ngày nay.
Có ít vốn, lại rành internet, tôi bắt đầu nghĩ tới việc đi buôn.
Thời ấy cứ có sản phẩm đăng lên 5 giây, Vật giá, Chợ điện tử là có khách, mua thêm gian hàng đảm bảo, up tin tự động là đơn nổ ầm ầm. Ban đầu tôi buôn USB Kingston, Sony vaio, sau đó đánh sang máy nghe nhạc Mp3, tôi mò lên tận cửa khẩu Tân Thanh Lạng Sơn để tìm nguồn hàng.
Một hôm nhìn thấy thằng bạn thân kiếm đâu được cái điện thoại Blackberry 6710 to như cái dép, nhìn oách quá, tôi tiếp tục tìm hiểu ngạch này và lân la ra chợ Nhật Tảo bắt quen với giới buôn điện thoại để lấy sỉ về lên mạng bán lẻ.
Một hôm tôi nghĩ “Vậy dân Nhật Tảo lấy hàng từ đâu?”. Thế là tôi lại lần mò ra Hà Nội và sau đó là ra Móng Cái. Tại Móng Cái có một cái chợ điện thoại lớn, tìm được một thằng em họ xa 7 đời bắn đại bác không tới làm giang hồ gần đấy, tôi giao nó nhiệm vụ lấy hàng, rồi quay về Sài Gòn, từ bán lẻ tôi chuyển sang bán sỉ.
Lúc ấy tôi bắt đầu kiếm tiền như nước, việc học gác qua bên, công ty cũng chuyển cho mấy đứa em tự làm tự ăn, hàng ngày 3h sáng tôi thuê xe ba gác ra sân ga đón hàng các thùng điện thoại, sáng phân loại đi giao, ngày ít thì tôi cũng kiếm được 5 7tr tiền lời, ngày nhiều có khi vài chục triệu
Tôi bắt đầu hoang tưởng, tự mãn và tiêu xài vô tội vạ, nhậu nhẹt bù khú, sổ sách bỏ bê, hàng hoá tiền nong không kiểm soát nổi. Rồi chuyện gì đến cũng đến, đầu tiên là các đơn hàng USB quay đầu do chip ép xung, dung lượng ảo, tôi phải bỏ tiền ra đền, tiếp theo hàng điện thoại gặp rất nhiều lỗi, sụt pin, hao nguồn, mất sóng…vv nhiều máy chẳng có tem, chẳng biết của ai,
Nhưng để giữ khách tôi đều phải đổi máy mới cho họ, có khi lô hàng mới về mấy trăm cây mà đem đổi bảo hành hết, rồi thì khách nợ, khách chịu, bị mất, bị thất thoát.
Dòng tiền bay đâu mất, để duy trì tôi bắt đầu đi vay, lúc này tôi đã có uy tín kinh doanh nên bắt đầu vay được nhiều tiền, đầu tiên là người nhà, anh em, họ hàng, sau đó đến bạn cùng lớp, bạn hàng.
Sau để đúng hẹn với những người này tôi bắt đầu vay lãi, sau để đúng hẹn với chỗ vay lãi tôi bắt đầu vay nặng lãi, ôi sau đó nó nở như cấp số nhân, tiền bán hàng không đủ tiền trả lãi.
Đỉnh điểm là vào mùa bóng đá Euro 2008 tôi phải vay lãi với lãi suất 45%/ tháng. -> Toang
Xã hội đen bắt tôi ký giấy nợ mấy tỷ, doạ cắt tai gửi về cho gia đình, tôi hãi lắm, đành về quê xin ông già cho bán đất trả nợ.
2009 đất ven trục Đại Lộ Thăng Long quê tôi đang sốt, tôi là con cả, là trụ cột của cả gia đình, các em đang theo tôi vào nam lập nghiệp, nên bố mẹ tôi cũng đành đồng ý, tôi thì vẫn tin mình có khả năng gỡ gạc, thế là quyết, 1650m đất bay, tôi ôm một balo tiền lớn trước ngực ra ngân hàng gửi.
Vào Sài gòn tôi trả hết nợ vẫn còn dư một khoản lớn, có bà chị xã hội hay giúp tôi vay tiền bảo: “Thôi mày buôn bán chi nữa cho mệt, toàn lỗ, đưa tiền đây chị rải cho người ta vay, mày 7 chị 3, hàng tháng lấy lãi cho nhàn thân”
Tôi thấy cũng có lý, tiền đưa chị, còn tôi đi học lấy cái bằng, nhà chị trung tâm quận 10 to oành thế, giấy tờ đàng hoàng, lo chi.
Mấy tháng đầu chị đưa tôi một khoản lãi khá ổn, tôi gom lại thuê được cái nhà, trên làm chỗ ở, dưới decor chuẩn bị mở cái shop thời trang, đã sắm được mấy con manocanh, thế xong tháng tiếp sau chẳng thấy lãi đâu, gọi thì chị bảo đang đi công tác xa, đợi sát tết chị về cộng sổ sẽ đưa luôn một cục to nhập hàng thoải mái.
Tôi cũng không nghi ngờ gì, sát tết mới gọi nhưng chị ò í e. Sốt ruột tôi chạy xuống nhà chị thì chồng chị nói “Chị bỏ nhà theo giai rồi em ơi, toang rồi, cả cái nhà này chị cũng bán lâu rồi” Tai tôi ù đi, bao nhiêu kế hoạch đẹp đẽ phút mốt bay thành mây khói.
Tôi về, việc đầu tiên là thông báo cho gia đình mấy anh em tết này không về được, bố mẹ tôi khóc sướt mướt.
Việc tiếp theo là phải xử lý cho mấy đứa nhân viên về quê, thằng bạn thương tình cho tôi một cái nhẫn vàng đi bán, xử lý được 2 đứa, còn 2 đứa thân tôi kêu vác cái máy giặt và mấy con Manocanh đem thanh lý.
Chiều 28 tết, Sài gòn vắng hoe tôi ngồi chống cằm buồn bã trước cửa, 2 thằng em chở 2 con manocanh trần truồng chạy tới chạy lui, khung cảnh vừa bi vừa hài.
29 tết vẫn còn 4 người, tôi, thằng em ruột, thằng em họ và một thằng bạn mới vào ở nhờ. Tất cả chỉ còn 300k, phải sống qua tết. Tôi nghĩ phải kiếm việc gì để làm cho đỡ buồn và kiếm thêm tiền, thế là lên mạng nhận được 2 kèo giao quà Valentine, năm đó Valentine đúng ngày mùng 1 tết.
Một đơn giao tận Vũng Tàu và 1 đơn giao tận Đồng Tháp, vãi cả xa. Thằng em pass thêm cho một hợp đồng mặc đồ cosplay thần tài ông địa đi phát tờ rơi ở đường hoa Nguyễn Huệ đêm giao thừa.
Thằng bạn tôi gọi xuống nói: “Ê có kèo này kiếm tiền ngon này, mọi năm bọn tao kiếm suốt, mày đi mua mấy thùng trà xanh không độ, mang ra đường hoa bán, lời gấp 5”
Vậy là tôi gom hết số tiền còn lại đi mua mấy thùng trà xanh, còn tính thêm phương án múa may để người ta lì xì cho tiền, tối đó bọn tôi bắt đầu triển nhưng người ta chỉ xúm lại xin chụp ảnh chứ chẳng ai lì xì, hai thằng em ở ngoài bán nước cũng chỉ bán được một chai, hôm sau cũng vậy bọn tôi móm toàn tập, đói, chỉ uống trà không độ cầm hơi.
Sau đó phải bày đặt nhờ ông anh sang xông đất đầu năm, bắt ông ấy lì xì, ổng lì xì cho được 100 cành.
Sáng mùng một tết tôi và thằng em dậy đi phát 2 món quà Valentine, gom hết tết cả nhà còn được 170 cành, tôi đưa nó 100 cho nó đi Đồng Tháp, tôi cầm 70 cành đi Vũng Tàu, thằng em thắp hương khấn vái xì xụp, tôi đứng nhìn rầu rĩ.
Tôi dặn nó giao quà xong phải ôn nghèo kể khổ tí để người ta boa thêm tiền mà về. Hai anh em 2 cái xe máy, một thằng hướng đông, một thằng hướng tây, vừa đi vừa khấn xe cộ không gặp trục trặc gì trên đường, hai thằng còn lại nằm nhà tiếp tục uống trà xanh thoi thóp.
Mùng 1 tết năm đó, miền nam nắng như đổ lửa, tôi chạy được nửa đường thì nắng quá không chịu nổi phải chui vào cafe chòi nghỉ, sau khi đổ thêm xăng thì tôi chỉ còn 10k trong túi.
Đến Vũng tàu tìm mãi mới được địa chỉ nhà khách hàng, chẳng những không được lì xì còn bị chửi một trận tơi bời vì để bà mày chờ cả buổi. Tôi lí nhí xin lỗi rồi lủi thủi ra về lòng buồn vô hạn “Mùng một tết mà bị con vẩu này nó chửi te tát thế thì năm nay xác định rồi”.
Chưa đi nổi 2 km thì khực khực khực, xong, xe thủng lốp. Biết ngay, tiên sư con vẩu, báo hại ông rồi. Dắt bộ 3 4 cây số, mồ hôi nhễ nhại tôi mới tìm được chỗ vá xe. Vá xong ông lão đòi 30 ngàn tết nhất này nọ.
Tôi bảo lão tết nhất thì cũng phải làm việc có tâm tí, tôi dân lao động chạy giao hàng từ Sài gòn xuống đây mới được có 30 ngàn thôi, và rằng thì là mà, tôi chỉ còn mỗi 10 ngàn, lão cầm đi, rồi tôi lên xe vọt lẹ, chạy mấy cây số tôi vẫn nghe tiếng lão chửi vọng phía sau.
Về gần tới Biên Hoà tôi ngắm xe sắp hết xăng nên phi đại vào cây xăng kêu đổ đầy bình, sau đó tôi móc ví ra tiếp tục trình bày bài rằng thì là mà em có tờ 500k mà bay đâu mất, thôi anh cầm tạm cái bằng lái xe, mai mốt em qua chuộc.
Gần khuya em tôi mới về, nó kể phải chạy lên tận Tam Nông Đồng Tháp, gần cửa khẩu Campuchia, nhưng may gặp được khách hàng tốt nên được cho ăn và cho tiền về. Chúng tôi tiếp tục uống trà xanh rồi đi ngủ.
Mùng 2 tết đói quá không chịu nổi, xanh người, tôi kêu 3 thằng kia bắt xe buýt về nhà bác ở Bình Dương, còn tôi phóng xe máy lên nhà thằng bạn ở Tây Ninh để xin nó cứu viện.
Vẫn bài cũ tôi tạt qua nhà một ông anh khác chúc tết, đánh chén, ổng lì xì lấy hên thế là tôi có tiền đi lại, tôi phóng lên Tây Ninh, được nửa đường thì công an thổi tốc độ, không bằng lái giấy tờ, tôi bị thu mất xe.
Bạn tôi xuống đón, nó bơm máu cho tôi sống đến hết tết và giúp tôi đi lấy giấy tờ xe. Còn tôi dành những ngày tết còn lại chiêm nghiệm cuộc đời, tiếp tục ủ mưu tính kế.
Vượt Biên
Sau tết, tôi chán đời vì mất tiền nên bỏ đi Phượt lang thang khắp đất nước, kết giao với nhiều bạn bè, sau đó tôi nghiên cứu quảng cáo Google, Facebook và thấy rằng thị trường smartphone sớm muộn sẽ rất lớn.
Trước đó tôi đã có quan hệ với nhiều khách hàng và cài cắm nhiều anh em ra Móng cái, nên tôi ra chợ Móng Cái mở quầy, kết giao với nhiều chủ buôn Trung Quốc, đẩy quảng cáo và spam tin nhắn đến các cửa hàng trên cả nước.
Tôi nhanh chóng có lượng khách hàng lớn và kiếm ăn khá, kể cả một lần tôi về Hà Nội lo công chuyện, thằng cháu họ ở lại trông quầy bị lừa mất lô hàng 750tr, vụ này tôi sẽ kể trong một bài viết khác, sau một thời gian tôi cũng gỡ lại được.
Sau đó tôi tìm hiểu biết được nguồn iPhone trên thế giới sẽ được gom về Hongkong, và từ đây chuyển qua Thâm Quyến để phân loại và tiếp tục bán đi các nước.
Tôi đi học tiếng Trung, mò sang Hongkong, rồi chuyển qua cắm chốt tại Thâm Quyến, là một trong số ít người Việt Nam cắm chốt ở Thâm Quyến lúc bấy giờ.
Tôi cũng kéo rất nhiều anh em bạn bè ra Móng Cái, vào nghề điện thoại, và xây dựng được quan hệ với nhiều chủ buôn Trung Quốc, họ cho tôi nợ hàng chục tỷ đồng. Mỗi ngày chúng tôi nhập hàng nghìn cây iPhone chuyển về nước.
Thời đó gửi hàng rất đơn giản, chỉ việc đóng thùng gửi lên xe khách, hàng về tới cửa khẩu sẽ có người đón bao qua biên, chuyển về tận chợ.
Thế rồi một ngày, tôi nhớ rõ hôm đó là ngày 2/9 là ngày quốc khánh Việt Nam, tôi nói thằng bạn tôi là nay quốc khánh, anh em mình nghỉ đi chơi, tôi định book vé 2 thằng đi Thượng Hải, xong nó bảo chợ về nhiều hàng quá, chúng nó lại cho nợ tiền thì tranh thủ bốc đi, hôm nào không có hàng thì đi.
Thế là chúng tôi đi bốc hàng, hôm đó hàng nhiều, gần 1500 cây. Sáng hôm sau tôi còn đang ngủ thì nhận được điện thoại của nhà xe, thông báo hàng bị công an Trung Quốc bắt giữ, toang, tay chân tôi rụng rời, trước giờ nó không bao giờ bắt, sao giờ lại bắt.
Tôi bắt xe về giải quyết nhưng không được, toàn bộ lô hàng bị tịch thu, nếu làm căng nó sẽ giam cả người. Tôi quay về Thẩm Quyến đi điều đình với các chủ nợ, xin họ cho làm trả dần, 4 người đồng ý một người không, họ giam chúng tôi một ngày, sau đó thả ra nhưng giữ hộ chiếu.
Hai thằng tôi lo lắng sẽ tiếp tục dính vào rắc rối nên bắt xe chui về cửa khẩu và vượt biên về nước. Phải đến 3 năm sau chúng tôi mới trả được hết nợ cho đám ở Thâm Quyến và mới dám quay trở lại mảnh đất này.
Thằng bạn tôi về Móng cái hợp tác với một bà chị làm lại, và nhanh chóng gỡ gạc lại được
Còn tôi sau một lần lên xuống Hà Nội – Móng Cái xe bị lật suýt mất mạng thì tôi thấy mảnh đất Móng Cái không hợp với mình nữa. Tôi để lại hết cho thằng em họ làm, sau đó về Hà Nội mở chuỗi Thời Trang Bụi chuyên bán đồ da, mũ bảo hiểm, quần áo cho dân đi Phượt. Nã quảng cáo Facebook vào bán cũng nghìn đơn mỗi ngày.
Sau đó đám em ún làm cùng tôi thời sinh viên bắt đầu mở rộng kinh doanh thời trang, chúng nhờ tôi đưa đi Quảng Châu lấy hàng, tôi làm lại hộ chiếu, dẫn chúng nó qua Quảng Châu
Tôi thấy Quảng Châu đúng là thiên đường hàng hoá, nên tiếp tục đóng kho ở đây, dành thêm thời gian khám phá các vùng sản xuất khác của Trung Quốc và giúp nhiều anh em, bạn bè, đối tác tìm kiếm, nhập hàng.
Giai đoạn này tôi quen nhiều nhà sản xuất TQ cũng như nhiều anh chị em buôn bán tại Việt Nam.
Startup, đốt tiền của các Shark
Cuối năm 2013 tôi có người yêu mới, 2014 lập gia đình, tôi mở thêm một quán cafe và một của hàng túi xách cho vợ làm. Tôi nhận thấy mình có nhiều hoạt động kinh doanh và cần phải có một công cụ phần mềm để quản lý hoạt động hiệu quả từ xa.
Các phần mềm thời bấy giờ không đáp ứng được nhu cầu, nên tôi thuê một đội code riêng về tự vẽ luồng cho anh em code.
Vesion 1 hoàn thiện, tôi đem khoe bạn bè thì nhiều anh em thích quá, đòi mua và sẵn sàng trả cả trăm triệu để mua bản quyền. Tôi thấy ngon ăn nên tiếp tục tìm hiểu lĩnh vực phần mềm và thấy rằng đây mới chính là con đường các tỷ phú thế giới làm giàu.
Thế là tôi bỏ công việc đóng hàng ở Quảng Châu và bắt đầu mở công ty phần mềm, rồi dồn tiền thầu lại một khu tổ hợp cafe 2000m sàn ở Sài gòn, dự định sẽ biến nó thành một tổ hợp cafe, co-working nơi tụ tập của anh em startup, bán hàng online, và cộng đồng sử dụng phần mềm của công ty tôi.
Công ty tôi bắt đầu tăng nhân sự, chi phí tăng dần, túi tiền của tôi lại cạn dần
Các khách hàng tôi đã bán phần mềm bắt đầu yêu cầu custom thêm các tính năng mới, phần mềm bắt đầu phình to hơn, công ty bắt đầu phân mảnh.
Bên quán cafe khách bắt đầu đông nhưng thu vẫn chưa đủ chi, tôi sốt ruột nên đã đi tới một quyết định sai lầm, là chia sẻ mặt bằng ra với các đối tác để biến thành một khu tổ hợp ăn uống, cafe, mua sắm thời trang.
Trong tính toán của tôi thì các đối tác vào sẽ cộng hưởng kéo thêm khách, chia sẻ mặt bằng và chi phí, như vậy tôi sẽ có lời ngay hàng trăm triệu mỗi tháng. Nhưng người tính không bằng trời tính, từ khi đối tác vào mở nhà hàng, khu cafe của tôi mất bản sắc và bắt đầu tèo dần, từ doanh số 20tr một ngày, sụt giảm dần xuống 10tr, rồi 5tr.
Tôi thương lượng để các đối tác rời đi, nhưng họ yêu cầu đền bù một khoản tiền rất lớn, và tôi không có khả năng chi trả, tôi đề nghị họ lấy lại cả khu, họ cũng không chịu, thế là cứ thế kéo nhau xuống hố cả nút.
Chúng tôi bắt đầu tranh cãi và đưa nhau ra toà. Vài tháng sau thì chủ khu đất đòi lại mặt bằng, thế là dẹp tiệm, kể cả tiền đầu tư và bù lỗ ban đầu, tôi mất thêm 3 tỷ nữa.
2015-2016, tôi ứng dụng phần mềm của mình vào hoạt động kinh doanh on-off khép kín và khá hiệu quả. Nhưng vận đen tiếp tục đến. Kho túi xách của tôi bị thị trường kiểm tra và thu sạch, phạt thêm mấy trăm triệu nữa vì có hàng giả hàng nhái.
Thế là tôi giải tán kho túi xách. Tiếp theo tôi quan sát thấy các bạn trẻ đi phượt đông như quân nguyên và ai về cũng ra mở shop đồ phượt, ngắm cái ngách này dung lượng thị trường quá nhỏ và sẽ sớm bão hoà nên tôi mạnh dạn dẹp bỏ nốt chuỗi Thời Trang Bụi.
2016 tôi cho vợ theo mấy đứa em buôn điện thoại, còn mình dồn hết tiền bạc còn lại tập trung vào công ty phần mềm, được một người bạn là co-founder của Thitruongsi.com giới thiệu Shark B chủ tịch tập đoàn N, tôi hẹn gặp Shark B.
Trình bày giải pháp phần mềm và xin đầu tư, Shark B đồng ý và tôi là công ty đầu tiên anh ấy đầu tư ra ngoài.
Sau đó Shark B tiếp tục giới thiệu cho tôi Shark H, TGĐ Viettelpost và Shark L P.TGĐ Viettinbank, cả 2 bên này đều cần một giải pháp để cung cấp cho khách hàng siêu vi mô của họ.
Shark B nói “Hãy đứng trên vai người khổng lồ” tôi lại thấy chí lý quá, hợp tác với mấy công ty siêu to khổng lồ thế này, chẳng mấy chốc mà tôi sẽ thành ông nọ bà kia, thế là tôi đi họp với các shark suốt.
Trong khi Shark H muốn tôi tích hợp hệ thống quản lý vận đơn, tracking lộ trình, và cả hệ thống bán hàng hộ online to offline vào phần mềm, thì Shark L lại muốn tôi xây dựng giải pháp chatbot.
Thế là cùng một lúc tôi phải build ra thành 3 phiên bản, một của công ty tôi, một cho Viettinbank, một cho Viettelpost, đội ngũ code của công ty tôi phình ra nhanh chóng, chi phí mỗi tháng hết mấy trăm triêu, và gặp phải vô số vấn đề kĩ thuật, loay hoay mãi không triển khai kinh doanh được, đốt hết tiền và tiếp tục Toang.
Tổng cộng cả tiền của các Shark tôi đã đốt thêm nửa triệu đô nữa.
Tháng 5 năm 2017 trong cuộc họp định kỳ nhân sự cấp cao trong tập đoàn, Shark B có chia sẻ về một cơn sốt đang diễn ra và một công nghệ sẽ thay đổi thế giới mang tên công nghệ Blockchain.
Đây là một cơn sóng có một không hai có thể biến một công ty từ tờ giấy trắng thành triệu đô, tỷ đô và là cơ hội tuyệt vời để các Startup huy động vốn.
Với đội ngũ nhân sự Coder và cái công ty sắp ngỏm. Tôi bắt đầu huy động tiền từ bạn bè, cắm nhà, cắm cửa, dồn tất tay vào phi vụ này, để tìm cách gỡ gạc và vực dậy công ty.
Blockchain, ICO, Tiền Ảo, Cơn Sốt Điên Đảo
Tóm tắt: Huy động thêm được nửa củ đô và tiếp tục Toang
Đường Thoát Nợ
Tóm tắt: --> Lối Thoát
Thôi dài quá rồi tôi xin tạm dừng ở đây và sẽ chia sẻ tiếp các chương cuối trong cuốn sách sắp tới. Các bạn quan tâm đến câu chuyện của tôi có thể để lại thông tin trên comment hoặc inbox, sau khi sách xuất bản, tôi sẽ gửi tặng mỗi bạn một cuốn.
Tôi xin tóm tắt một số bài học trải nghiệm như sau:
- Xác định được mục tiêu, ước mơ cuộc đời sớm, nghĩ lớn, làm nhỏ và kiên trì theo đuổi mục tiêu
- Có thể thành công, có thể thất bại, nhưng nếu không dám dấn thân, không dám trải nghiệm, cuộc đời bạn sẽ rất tẻ nhạt.
- Học từ kinh nghiệm của chính mình là tốn kém nhất, đắt giá nhất. Hãy học từ người khác để nhanh, rẻ và hiệu quả hơn.
- Luôn có những con sóng cho bạn làm giàu nhanh chóng, nhưng trước khi cưỡi lên nó hãy chắc chắn rằng mình có đủ nguồn lực, kiến thức, và hãy chừa một cửa để trở về.
- Khi không thể thay đổi hoàn cảnh, hãy thay đổi chính mình.
- Không có sự thất bại, tất cả chỉ là thử thách
Chia sẻ của Nguyễn Bá Khánh
