Mục lục
Sau 19 năm làm công ăn lương với vị trí và thu nhập khá ổn song 3 năm tự vận hành doanh nghiệp là trải nghiệm hoàn toàn khác.
Thách thức hơn, trách nhiệm hơn và học hỏi được nhiều hơn.
Đến giờ này tôi có thể khẳng định Start-up không phải là công viên cho ai đó thả bộ, lại càng không phải là cứu cánh cho ai đó đang bế tắc và thiếu ý tưởng cụ thể.
Ngày nay người người nói đến giấc mơ khởi nghiệp, quốc gia khởi nghiệp vì thế nhiều bạn trẻ đang lầm tưởng đó là một trào lưu mà chưa thực sự nhận thức đó là một cuộc chiến khốc liệt.
Thương trường không phải là chốn dung thân cho những kẻ yếu đuối, lười suy nghĩ, tìm sự an nhàn mà ngược lại nó đòi hỏi sự tận tâm với hơn 300% sức lực để bắt đầu cuộc chơi.
Mỗi doanh nghiệp khởi nghiệp chỉ như một con cá nhỏ đang đương đầu với đại dương rộng lớn, nơi ẩn chứa đầy thách thức và cũng không ít cá mập tinh quái đang rình dập để biến bạn thành con mồi ngon.
Điều khó khăn lớn nhất đối với doanh nghiệp khởi nghiệp đó là định hướng khởi nghiệp, thông tin khởi nghiệp, số liệu thống kê về ngành hoặc lĩnh vực liên quan do vậy sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp các Startup tự hạn chế được các rủi ro.
Từ kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp nhỏ và quan sát học hỏi từ các doanh nghiệp SME khác, tôi chia sẻ những thách thức mà các doanh nghiệp nhỏ đang phải đương đầu.
Mục Tiêu:
Nhiều doanh nghiệp ra đời trong nháy mắt khi một người hay một nhóm người tin rằng họ đã tìm ra cơ hội kinh doanh và việc thành lập doanh nghiệp chỉ là cơ sở xác nhận việc góp vốn.
Hàng năm có trên 100 ngàn doanh nghiệp được thành lập nhưng ko nhiều chủ doanh nghiệp có thể chỉ ra được mục tiêu trong 3 năm hay tầm nhìn từ ngắn hạn đến trung hạn là gì.
Thị trường luôn vận động không ngừng, nếu không có mục tiêu cụ thể sẽ rất khó để một tổ chức, một tập thể cùng nhìn về một hướng. Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp non trẻ đã mất phương hướng, loay hoay khi thị trường biến động tiêu cực.
Việc xác định khát vọng, mục tiêu là nhiệm vụ tối quan trọng khi bắt đầu khởi nghiệp nếu không muốn bị vòng quay thị trường nghiền nát hoặc hất văng ra khỏi cuộc chơi. Trong lý thuyết quản trị đề cập đến tầm nhìn (Vision) nhưng theo Mr.Kool chúng ta nên suy nghĩ đến Kỳ vọng Trung hạn như vậy có vẻ thực tế và khả quan hơn.
Tổ chức và Các mối quan hệ:
Nhiều doanh nghiệp được hình thành từ các mối quan hệ cá nhân giữa những sáng lập viên, họ có thể là đồng nghiệp cũ, bạn học, bạn thân, họ hàng, đối tác cũ…
Mối quan hệ sẵn có là khởi đầu song không hẳn là sự đảm bảo cho các vai trò mới trong tổ chức doanh nghiệp. Tổ chức bộ máy là việc cần làm rõ để phận định nhiệm vụ chức năng dựa trên điểm mạnh của từng thành viên.
Đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, bộ máy tinh gọn là điều cần thiết để hạn chế lãng phí, tránh cồng kềnh, hình thức.
Người Việt Nam vốn ngại nói thẳng, sợ mất lòng do rào cản từ các mối quan hệ được hình thành trước đó vì thế nhiều doanh nghiệp bị đổ vỡ bởi chính lí do tưởng như rất đơn giản này, cho nên việc xác định rõ các mối quan hệ trong tổ chức cũng là nhiệm vụ cần làm ngay từ đầu.
Khi bắt đầu thành lập doanh nghiệp khởi nghiệp các thành viên sáng lập cần xác định 3 mối quan hệ cơ bản sau:
- Mối quan hệ lịch sử như bạn bè, đồng nghiệp cũ, họ hàng…
- Là cổ đông sáng lập;
- Vai trò điều hành trong bộ máy mới.
Nhiều người đã không phân định được các mối quan hệ trên nên đã khiến cho bộ máy bị dối loạn. Chúng ta ko đc lợi dụng mối quạn hệ lịch sử vào công việc vì điều này là rào cản cho việc chia sẻ thông tin thẳng thắn và minh bạch, do nể nang, e ngại.
Không ít người nhầm lẫn vai trò của cổ đông và vị trí điều hành khiến cho tổ chức trở nên phức tạp và tắc nghẽn. Cổ đông tham gia vào quá trình định hướng, còn ngươi quản lý sẽ thực hiện chức năng chuyên môn theo phân cấp.
Đối với một công ty nhỏ mà ở đó cổ đông đồng thời là quản lý ở các cấp khác nhau, việc hiểu và làm rõ vai trò là rất cần thiết, tránh áp đặt ý kiến cổ đông vào các vị trí quản lý, nếu không cái tôi, sự ích kỷ, tính tự ái sẽ phá vỡ và giết chết tổ chức.
Kế hoạch và Qui trình:
Ngay cả khi các nhân sự quản lý là những người đã từng làm việc tại các doanh nghiệp lớn, quen với môi trường có tính kế hoạch cao, song trên thực tế môi trường doanh nghiệp nhỏ rất khác và sẽ gặp không ít khó khăn trong khả năng liên kết trách nhiệm và tiến độ của các bộ phận.
Trong các doanh nghiệp mới, kế hoạch có tính khả thi thấp do chưa tích hợp các yếu tố liên quan theo mức độ ưu tiên của nhiệm vụ, nguồn lực và chi phí.
Ngay cả đối với những người có kinh nghiệm thì không ít trong số họ chưa nhận thức đúng tầm quan trong của kế hoạch, thậm chí một số khẳng định ko cần lập kế hoạch vì đã có nó trong đầu, đây chính là nguyên nhân gây ra sự lỏng lẻo giữa các mắt xích do thông tin không được trao đổi đầy đủ và liên tục.
Để giải quyết các hạn chế về kế hoạch, doanh nghiệp phải phân bổ nhiệm vụ công khai dựa trên kế hoạch và tuân thủ các bước PDCA. Mọi thông tin báo cáo phải được dựa trên nền tảng chỉ tiêu trọng yếu (OKRs), tránh đánh giá theo cảm tính.
Đối với các nhóm công việc phổ thông, có tính lập đi lập lại cần được xác lập theo bộ qui trình chuẩn để hạn chế lãng phí và đảm bảo độ chính xác cao.
Tổ chức học hỏi và Sáng tạo:
Một doanh nghiệp khởi nghiệp cần duy trì một tổ chức học hỏi, mà tấm gương là các cổ đông sáng lập, ban giám đốc.
Khởi nghiệp không nhất thiết phải là một phát minh vĩ đại mà có thể là một cải tiến nào đó mang giá trị, lợi ích mới cho xã hội và doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, tổ chức học hỏi sẽ giúp cho bộ máy năng động hơn, tạo ra động lực và gắn kết bền chặt các thành viên với nhau.
Doanh nghiệp khởi nghiệp luôn bị hạn chế về ngân sách đầu tư cho đào tạo do vậy việc chủ động tạo ra một tổ chức học hỏi là một giải pháp hữu ích. Điều đáng tiếc là chính phủ chưa có tổ chức hướng nghiệp khởi nghiệp, tư vấn khởi nghiệp và cung cấp thông tin hữu ích cho các doanh nghiệp trẻ.
Shark Tank và Chuyến xe khởi nghiệp là những câu chuyện hữu ích nhưng chỉ là số ít và bề nổi, song còn nhiều điều đáng học lại nằm ở các doanh nghiệp khởi nghiệp thất bại, tuy vậy điều này hiếm khi được chia sẻ.
Tinh thần khởi nghiệp và Người đồng hành
Khởi Nghiệp không phải là câu thần trú để mở cách cửa kho báu nào đó mà nó là thách thức để chúng ta tạo ra kho báu của riêng mình.
Khởi nghiệp không bao giờ là dễ dàng nếu không kiên định và sẵn sáng cống hiến, chúng ta sẽ gục ngã trước khi lên bục vinh quang.
Khi khởi nghiệp ta nên tìm những người đồng hành cùng trí hướng, những người đồng cảm và sẵn sàng chiến đấu đến tận cùng với bạn.
Không phải cứ bạn thân, họ hàng sẽ là người đồng hành lý tưởng nếu họ ko đồng trí hướng, do vậy hãy cân nhắc thật kỹ khi chọn người đồng hành.
Tìm nhà đầu tư khi bạn thiếu có vốn, hãy tìm người thực sự hiểu bạn, hiểu ý tưởng của bạn, có kiến thức vể lĩnh vực của bạn hơn là đi tìm những cá mập khổng lồ dư thừa tiền.
Về bản chất họ đều đc gọi là cá mập vì vậy họ luôn muốn kiểm soát cuộc chơi và bạn phải là kẻ lệ thuộc. Tuy nhiên với những cá mập có kiến thức và hiểu lĩnh vực của bạn thì cơ hội thành công sẽ cao hơn.
Bài học về The KAfe còn đó, một khởi nghiệp khá nổi rồi cũng tắt vì cá mập chi phối quá nhiều, muốn đốt cháy giai đoạn, muốn thổi phồng thương hiệu nhưng bỏ qua ý tưởng và tinh thần của founder để rồi The kAfe biến mất.
Nếu thiếu vốn không tìm đến Shark thì tìm ai? Có nhiều phương án khác nhau song theo tôi sự liên kết với doanh nghiệp trong nhóm SME cũng là một phương án khả thi, không nên bỏ qua.
Trên đây là những đúc kết cá nhân có thể đúng hoặc không tuỳ theo quan điểm của mỗi người, tuy vậy Mr.Kool xin được chia sẻ và hy vọng sẽ hữu ích với những ai chuẩn bị START-UP.
Trân trọng cảm ơn.
Chia sẻ của Hoang Ha MrKool
