Mục lục
Đừng kinh doanh nếu chưa hiểu và cân nhắc những điều tối quan trọng này
Tui tin chắc rằng các anh chị em, ai cũng đã từng canh cánh câu hỏi này trong lòng. Ai cũng đã từng thâu đêm mất ngủ vì những quyết định ảnh hưởng đến cuộc đời.
Rằng liệu có nên nghỉ việc để theo đuổi đam mê.
Tui cũng đã từng như thế, và tui rất hiểu điều ấy.
Tui mong là bài viết này (tuy super dài) sẽ giúp được các anh chị em tìm được câu trả lời cho chính bản thân mình. Để có thể mạnh mẽ và tự tin tiến lên.
Vì sao chúng ta băn khoăn?
Thường là vì chúng ta cảm thấy không hạnh phúc, không thỏa mãn với “vị trí hiện tại” của mình. Nên chúng ta mới tìm kiếm sự thay đổi và băn khoăn về lựa chọn của chính mình.
Tui may mắn được trải qua, được gặp và trò chuyện cùng nhiều người đã trải qua. Tui nhận thấy thông thường chúng ta lưỡng lự vì 3 vấn đề chính nhất.
- Muốn kiếm được nhiều tiền
- Muốn được làm điều mình thích
- Muốn được tôn trọng, được chú ý
Những lý do này sẽ thay đổi theo thời gian, chứ không cố định mãi mãi.
Đó là lý do vì sao khi bắt đầu bạn cảm thấy kiếm tiền là quan trọng nhưng rồi đến một lúc bạn tìm kiếm sự cân bằng, tìm kiếm sự ghi nhận của đám đông.
Dễ nhìn nhất là lúc trẻ, chúng ta khao khát kiếm tiền. Cứ nhiều tiền là chúng ta sẽ lao vào vì lúc này chưa áp lực, chương vướng bận chưa bị lừa nhiều, chưa thất vọng nhiều.
Thêm phần là vật chất còn thiếu thốn nên cứ tiền cao dù không được làm điều mình thích, hay xã hội tôn trọng mình vẫn bất chấp làm. (Ví dụ như đa cấp)
Nhưng khi ở độ tuổi tài chính tương đối ổn định, không thiếu ăn thiếu mặc nữa thì chúng ta hướng về những điều khác.
Về đam mê, về đóng góp xã hội, chia sẻ trải nghiệm.
Thêm một tí thời gian nữa thì chúng ta nghĩ về sự ra đi, muốn để lại những gì đó có ích và giá trị cho thế hệ đi sau. Bản chất là chúng ta tìm kiếm sự ghi nhận và trân trọng từ cộng đồng.
Vậy nên ở mỗi giai đoạn cuộc đời chúng ta sẽ có những câu trả lời khác nhau cho cùng 1 câu hỏi.
Ở mỗi giai đoạn, cái “cần” của chúng ta rất khác nhau.
Vậy nên, Để trả lời được câu hỏi này phụ thuộc vào bạn đang ở đâu (giai đoạn) và muốn đi về đâu (mục tiêu cuộc đời)..
Được và mất khi chọn làm thuê
Được gì?
Được làm đúng thế mạnh, sở trường của mình
Bạn học 12 năm, và tiếp tục thêm 4 năm đại học để có được những kiến thức mà số đông ít có.
Vậy tại sao lại không sử dụng những kiến thức đó tạo thành thế mạnh của mình mà lại sử dụng những kiến thức và kỹ năng mà ai-cũng-có để thi tài cao thấp với người khác?
Vậy có phải là bạn đã phí thời gian của mình không?
Đi làm sẽ giúp bạn có được kinh nghiệm nền tảng cực kỳ vững vàng, là nền móng để bạn phát triển sau này.
Dù là bạn tự khởi sự kinh doanh hay phát triển nghề nghiệp theo hướng chuyên sâu cũng đều tốt chứ không hề bất lợi.
Nếu bạn khởi sự kinh doanh, bạn sẽ phải trả giá cho cái sai của mình, đằng này bạn vừa được học, được thử được sai lại vừa được trả tiền.
Rõ ràng đây là một deal không thể hời hơn.
Được hướng dẫn bởi những người thầy, người sếp
Dù cho bạn có tài năng thiên bẩm, nhưng nếu không gặp được một người thầy tầm cỡ. Mãi mãi năng lực của bạn không bao giờ được khai phá.
Và cách tốt nhất để khai phá là làm việc và học hỏi từ “những người thầy” đấy.
Đừng nói về việc chê bai sếp hoặc không thể học được gì từ sếp. Lúc phỏng vấn là bạn đã có quyền chọn sếp, có muốn đi theo và học người này hay không.
Nên đừng đổ lỗi cho số phận, chính bạn đã tạo nên con đường bạn đang đi.
Được sự ổn định “thời điểm”
Không phải quá lo lắng về thu nhập dù việc kinh doanh có như thế nào, công ty chết sống ra sao thì sếp vẫn phải trả lương đầy đủ. Chuyện này sẽ rất khác nếu như bạn khởi sự kinh doanh.
Tính ổn định này thường xuất hiện kèm với 1 cái bẫy, gọi là cái bẫy của sự thỏa mãn.
Chúng ta thường nói về việc kinh doanh, kiếm nhiều tiền trước khi đi làm nhưng rồi sau khi đi làm và có được mức thu nhập không quá cao nhưng cũng không quá bèo bọt.
Chúng ta thường bằng lòng hiện tại và sống với nó. Theo đó, hoài bão và đam mê sẽ bị thui chột dần.
Đến khi nhận ra và muốn bắt đầu khi đó đã quá trễ, chúng ta không còn đủ thời gian và can đảm để đánh đổi nữa.
Cứ nhìn vào ví dụ của chú chuột sa chĩnh gạo là thấy rõ nhất.
Mất gì?
Cái mất đầu tiên có vẻ như là tiền bạc.
Nghe phi lý nhưng đó là thực tế.
Ai cũng nhìn thấy khi đi làm thì giá trị bạn làm ra không bao giờ tương xứng với thứ bạn nhận được.
Bản chất của tư bản là vậy.
Đó là giá trị thặng dư.
Người chủ sẽ lấy phần đấy của bạn.
Bạn luôn là người thiệt trong trò chơi này. Khi bạn không còn giá trị cho tổ chức, bạn sẽ bị đào thải.
Bởi vậy chẳng ai giàu có mà cả đời làm thuê cả.
(Tất nhiên giàu có tùy theo định nghĩa của mỗi người nhé)
Nếu mục tiêu bạn là có 1 tỷ thì đi làm thuê vẫn hoàn toàn có thể đạt được nhé.
Sự tự do
Nhìn thì có vẻ làm kinh doanh sẽ tự do hơn, nhưng thực tế lại cực hơn rất nhiều. Nếu bạn nghĩ ở văn phòng bạn chịu sự phụ thuộc bởi sếp thì kinh doanh bạn có hàng trăm ngàn sếp.
Chính là khách hàng của bạn.
Bạn chẳng thể nghỉ được vào ngày người ta nghỉ nếu đó là khu du lịch.
Bạn chẳng thể nghỉ lúc người ta đi chơi nếu bạn làm ăn uống.
Những năm tháng đầu khởi sự kinh doanh là một chặng đường chông gai, bởi vậy không có nhiều người vượt qua được.
Cho nên làm ở đâu cũng sẽ mất tự do cả, hễ đã chấp nhận bán sức lấy tiền là phải chấp nhận thích nghi với môi trường mà mình sống. Tức là mất tự do (một phần nào đấy) tùy theo môi trường.
Sự công nhận
Làm chủ thì oách hơn, tất nhiên rồi. Cái này không ai có thể phủ nhận.
Tuy nhiên làm công nhưng làm Giám Đốc Marketing hay Giám Đốc Nhân sự cũng đâu phải không có tiếng tăm đúng không?
Đôi lúc cần xác định rõ tố chất mình làm tướng hay làm vua thì hợp. Vua thì lại có vua nước lớn hay vua nước nhỏ. Ai cũng muốn làm vua nước lớn nhưng không phải ai cũng đủ năng lực và sẵn sàng cho ngôi vị đó.
Khi đi làm thuê thì sự công nhận của bạn sẽ phụ thuộc khá nhiều bởi sếp. Do đó, rủi ro và nỗi đau không được công nhận luôn thường trực.
Hễ phụ thuộc vào người khác thì khó lòng mà thoải mái được, đúng không?
Được và mất khi kinh doanh
Được gì?
Thu nhập
Làm kinh doanh tất nhiên là nhiều tiền hơn rồi.
Cảm giác cũng sướng hơn vì mình làm cho chính bản thân mình. Làm nhiều ăn nhiều, nên làm không mệt mỏi ngơi nghỉ.
Tuy nhiên không phải ai làm cũng thành công.
Có nhiều người khởi sự kinh doanh, thất bại rồi lại quay lại con đương làm thuê, và còn là gánh nợ.
Nên tâm thế nặng nề và bị đè bẹp, không thể hát huy hết năng lực được. Và tất nhiên là không thể quay trở lại vạch xuất phát được.
Nên thu nhập cao là có, nhưng không phải đúng với tất cả mọi người. Người ta nói nhiều về những người thành công nhưng người thất bại nhiều vô kể, chẳng ai nói về họ cả.
Sự phát triển toàn diện
Bạn sẽ cần nhiều kỹ năng để có thể tồn tại và phát triển sự nghiệp. Bởi vậy các kỹ năng của bạn sẽ được “trường đời” hoàn thiện một cách mạnh mẽ và nhanh khủng khiếp.
Chuyện này khiến cho cuộc đời của bạn trở nên thú vị và đáng sống hơn rất nhiều. Bạn sẽ học được nhiều kỹ năng bắt buộc phải có để đạt được cuộc sống hạnh phúc (kiểu theo 8 yếu tố của bánh xe cuộc đời).
Và tất nhiên là bạn dễ va vào hạnh phúc hơn.
Sự bền vững về dài hạn
Những điều bạn xây dựng cho mình sẽ tồn tại theo thời gian. Càng lâu dài nó càng trở nên dầy dặn và tốt cho bạn trong tương lai.
Không như việc đi làm và nhảy việc giữa các công ty. Mỗi lần như thế bạn sẽ phải tốn thời gian chứng minh năng lực, sự phù hợp với văn hóa môi trường lại từ đầu. Ở đây bạn tự xây dựng ra môi trường của chính mình và sống chết với nó.
Sự công nhận
Cái này thì không bàn cãi. Khi bạn dám đứng ra và kinh doanh, bạn đã làm điều mà ít người dám làm và bạn xứng đáng được ghi nhận và tự hào vì điều đó.
Trong con mắt và quan điểm của người Á Đông (bố mẹ cô dì chú bác mình) thì cứ làm chủ đã là một đẳng cấp rất rất khác rồi. Bởi hễ cứ về nhà là bạn sẽ trở thành tâm điểm, sự tự hào của cả gia đình khi nói chuyện với hàng xóm, khách khứa.
Mất gì?
Mối quan hệ, bạn bè
Chính vì phải dành thời gian để học và phát triển những cái mới mẻ, chưa biết (có cái tốt, có cái không) bạn sẽ ít dành thời gian hơn cho bản thân và các mối quan hệ xung quanh.
Điều này khiến bạn trở nên xa cách hơn với người yêu, bạn bè, gia đình.
Thậm chí khi bạn thay đổi về nhận thức, nhiều khả năng bạn sẽ không còn muốn duy trì những gì bạn đã và đang có.
Nhìn nhận về xã hội và thế giới khác rồi, bạn sẽ thấy lũ bạn mình thật tầm thường. Bạn muốn kết giao với những người giàu hơn, giỏi hơn giúp bạn phát triển lên nữa.
Người yêu không hiểu và thông cảm cho những điều bạn đang theo đuổi dẫn tới rạn nứt, không giao tiếp được.
Không phải tự nhiên mà người ta bảo “giàu đổi bạn, sang đổi vợ”. Đó là do sự thay đổi về niềm tin và giá trị sống. Nó có lý do của nó cả.
(Nhưng có phương pháp để dung hòa, không cần phải hy sinh nhiều. Bài khác tui chia sẻ)
Sự thoải mái, yên tâm
Kinh doanh gốc nghĩa của nó là từ “Người chấp nhận rủi ro“.
Bởi vậy không thể đoán biết trước được là thắng hay thua, giàu hay nghèo. Thậm chí đang thành công, ào một phát trắng tay lúc nào không hay.
Cho nên làm kinh doanh rủi ro hơn đi làm thuê rất nhiều. Không có tự nhiên mà nghề doanh nhân có tỷ lệ tự tử cao nhất nhì đâu.
Nếu đi làm bạn có bảo hiểm thất nghiệp, nhưng kinh doanh thì lời ăn lỗ chịu. Mọi rủi ro bạn phải gánh chịu tất.
Sự tự do
Nghe thì hơi phi lý nhưng đúng là vậy.
Nếu bạn một mình, bạn buồn vui gì cũng được nhưng khi bạn là boss rồi. Cảm xúc, lời nói mọi hành động của bạn đều ảnh hưởng đến tập thể.
Bạn không minh bạch, bạn làm điều bất chính, bạn làm sai, không làm gương. Tất cả những điều ấy đều ảnh hưởng đến tập thể và tổ chức của bạn.
Sẽ có rất nhiều lần dù bạn không ổn, dù hết tiền phát lương, dù gặp vấn đề nghiêm trọng bạn vẫn phải tươi cười lạc quan (hoặc cố tỏ ra).
Vì để không ảnh hưởng đến tinh thần tập thể.
Khi ấy, chỉ khi vào phòng đóng cửa lại, một mình với bản thân. Bạn mới được sống thật với chính mình.
Bạn không hề tự do như bạn nghĩ khi khởi sự.
Sự trầm cảm, stress xuất phát từ đây mà ra.
Khi nào chọn cái nào?
Phụ thuộc vào bạn là ai, bạn đang ở đâu và bạn muốn đi đến đâu.
Nếu mục tiêu của bạn chỉ đơn giản là ổn định, ngày làm 8 tiếng không quan tâm nắng mưa. Hết việc về với bạn gái vợ con. Một cuộc đời bình thường và phổ biến thì bạn có thể chọn cách làm công ăn lương và nhảy việc (nếu có) cả đời.
Nếu chọn con đường này, đừng bao giờ so sánh và ganh tị với người khác vì sự thành công, giàu có của người khác. Họ cũng đánh đổi nhiều lắm, chẳng qua vì mình không thấy thôi.
Nhưng không thấy không có nghĩa là không có.
Nếu mục tiêu của bạn là nhiều tiền.
Hãy khởi đầu ngay lập tức, ngay hôm nay. Thời gian bạn sống rất có hạn, bạn đã phí mất nhiều năm chỉ để chờ đợi “đến lúc nào đó”, “mai mốt”,…
Nếu không bắt đầu ngay bạn sẽ tiếp tục như thế đến khi không còn cơ hội nào nữa cả.
Sẽ rất may mắn nếu bạn còn trẻ, thời gian còn nhiều và các mối quan hệ cũng còn nhiều cơ hội.
Nhưng nhớ nhé, mọi sự lựa chọn đều có giá của nó. Khi bạn chọn một lựa chọn, có nghĩa bạn đã quyết định được mình phải từ bỏ, phải hi sinh điều gì.
Nếu bạn là người tham lam, bạn muốn sống cân bằng, hạnh phúc nhưng vẫn muốn giàu có, có nhiều tiền. Vậy có cách nào không?
Có luôn nha. Nhưng cách này sẽ mất thời gian hơn và cần sự kiên nhẫn hơn.
Dù bất kể bạn là ai, tui vẫn tin công thức này hữu hiệu với bạn.
Giai đoạn 1: Làm, trải nghiệm và va vấp
Cứ đi thoải mái, làm thoải mái, nghỉ thoải mái. Tìm ra điều mình thích, thứ khiến mình đam mê và sẵn sàng dành thời gian với nó.
Giai đoạn này nhiều người lẩn quẩn cả đời. Chìa khóa để thoát ra khỏi giai đoạn này chính là Vòng Tròn Con Nhím (Sách Từ tốt đến vĩ đại)
Hãy tìm ra thứ đạt được 3 điều sau:
- Bạn yêu thích, bạn đam mê
- Xã hội đánh giá cao, sẵn sàng trả tiền cho điều ấy
- Bạn làm tốt, làm giỏi hơn người khác
Mục tiêu của giai đoạn này chính là tìm được HƯỚNG đi, xác lập ĐÍCH đến.
Giai đoạn 2: Học, trải nghiệm, tiến lên
Đã xác định được điều mình mong muốn. Bạn sẽ cần bổ sung những yếu tố cần thiết để đạt được nó.
Giống như muốn có táo ăn thì bạn cần phải tưới nước, bón phân, nhổ cỏ,…
- Những kiến thức bạn cần đạt được
- Những thành tựu cần có
- Những người bạn cần kết nối, học tập
- Những công cụ, nguồn lực cần xây dựng
Bạn đã hội tụ đủ những điều này thì chắc chắn bạn sẽ đạt được mục tiêu của mình. Hay đúng hơn là mục tiêu sẽ theo đuổi bạn. Bạn có né cũng không được nữa kìa.
Ở giai đoạn này, chìa khóa để thành công chính là MENTOR.
Bạn cần một người dẫn dắt, một người thầy hướng dẫn bạn đạt được những điều này nhanh nhất, sâu sắc nhất.
Đây chính là câu trả lời cho MỌI QUYẾT ĐỊNH của bạn trong cuộc sống.
Trước khi hành động bất kỳ một việc gì, hãy đặt câu hỏi.
“Việc này có giúp tôi tiến gần hơn đến mục tiêu hay không?”
Nếu có, hành động lập tức và không trì hoãn.
Nếu không, loại nó ra khỏi đầu lập tức và không bao giờ nhắc lại nữa.
Giai đoạn 3: Duy trì và phát triển
Một khi bạn đã đạt được mục tiêu, bạn sẽ tiếp tục nâng tầm nó. Bạn sẽ cần một đội nhóm để hỗ trợ giúp bạn mạnh mẽ hơn, nhiều nguồn lực hơn. Đó cũng là lúc bạn cần phải hệ thống hóa trải nghiệm của mình lại và đào tạo, chia sẻ lại cho thế hệ kế thừa.
Bằng việc chia sẻ lại kiến thức, bạn sẽ tạo ra được giá trị cộng đồng và cho dù mục tiêu của bạn tiếp theo là gì. Cộng đồng này sẽ góp sức giúp bạn đạt được nó một cách tự nhiên, thuận ý nhất.
Đây cũng là giai đoạn bạn kiểm chứng được sự khát khao của bản thân có thực sự to lớn hay không.
“Khi bạn thực sự khát khao một thứ gì, cả vũ trụ sẽ hợp lực để giúp bạn đạt được điều ấy”
Sau đó, bạn tiếp tục trở thành MENTOR cho thế hệ đi sau…
Hồi kết
Chọn làm thuê hay chọn làm chủ. Thật ra nó chỉ là sự lựa chọn vào những thời điểm, những giai đoạn cho mỗi cuộc đời mỗi người.
Không có câu trả lời sai, cũng chả có câu trả lời đúng.
Bởi vì sai hay đúng phụ thuộc vào mục tiêu mỗi người. Phụ thuộc vào việc “nó có giúp tôi đạt được mục tiêu của mình nhanh hơn không?”
Vậy nên đừng so sánh cuộc đời của bản thân mình với bạn bè, với những tấm gương thành công ngày ngày được báo chí nhắc đến. Và tất nhiên đừng bao giờ so sánh với “con nhà người ta“.
Hãy bỏ những sự so sánh ấy ra khỏi đầu, nó không chỉ làm bạn bị lung lạc, cảm thấy nhụt chí và yếu đuối mà còn làm bạn trở nên dễ bỏ cuộc, hoài nghi về bản thân.
Tập trung vào điều bạn mong muốn, khát khao và mục tiêu của bạn.
Chỉ bạn chứ không ai khác biết được rằng mình có đang làm đúng hay không.
Mình có đang tiến lên mạnh mẽ về mục tiêu của cuộc đời mình hay không.
Mình có khát khao đủ lớn hay không.
Người yêu không biết.
Bố mẹ không biết.
Bạn bè không biết.
Đồng nghiệp chắc chắn càng không biết.
Chỉ có bạn biết mà thôi.
Vậy nên,
Nghĩ kỹ.
Quyết làm.
Kiên định với nó.
Rồi sẽ đến ngày mọi người bảo bạn “may mắn” nên mới thành công.
Khi quanh bạn tràn ngập “biết thế tao cũng…” thì đó chính là dấu hiệu bạn gần đến đích rồi.
May mắn không tồn tại ngoài kia.
Nó ở đây, trên ngực.
Trong chính trái tim này.
Nghĩ đủ rồi.
Làm thôi.
Chia sẻ của Thông Phan
