Mục lục
Giá trị vốn có của một nền tảng nằm ở chính những hiệu ứng mạng mà nền tảng tạo ra, nhưng việc kiếm doanh thu từ hiệu ứng mạng này đặt ra một thách thức nhất định. Người dùng sẽ ngần ngại tham gia nếu bị thu phí, còn nếu thu phí nhà sản xuất sẽ làm giảm dần việc tạo ra giá trị khiến cho nền tảng mất đi sức hút
Để giải quyết bài toán này cần bắt đầu từ việc phân tích giá trị được tạo ra trên nền tảng. Mô hình kinh doanh truyền thống mang lại giá trị cho khách hàng bằng sản phẩm + dịch vụ. Họ tính phí cho việc sử dụng sản phẩm hoặc thêm phí cài đặt, bảo dưỡng định kỳ. Còn mô hình nền tảng thì sao ?
4 Giá trị mà nền tảng đã tạo ra
- Đối với người dùng: Được truy cập đến giá trị được tạo ra trên nền tảng. Ví dụ: xem video trên YouTube, dùng app trên Android, tìm địa điểm trên Google maps…đó là những giá trị thiết yếu được sinh ra từ các hoạt động của người dùng khác trên nền tảng
- Đối với nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp: Được tiếp cận cộng đồng hoặc thị trường. Ví dụ: Các chủ nhà có quyền truy cập vào thị trường toàn cầu cho khách du lịch của Airbnb. Các thương gia được bán sản phẩm trên toàn cầu qua Alibaba. …
- Đối với cả người dùng lẫn nhà sản xuất: Các nền tảng tạo ra giá trị bằng việc xóa bỏ rào cản giữa người dùng và nhà sản xuất, qua các tính năng và dịch vụ thuận tiện.
- Ví dụ: Kickstarter giúp các doanh nhân sáng tạo tìm nguồn đầu tư cho dự án mới. Ebay kết hợp với Paypal cho phép bất cứ ai có thể thiết lập store phục vụ khách hàng trên toàn thế giới…
- Đối với cả người dùng lẫn nhà sản xuất: Người dùng tiếp cận các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, nhà sản xuất tiếp cận với người dùng có nhu cầu. Nền tảng vận hành tốt sẽ có các tiêu chí và cơ chế để duy trì hệ thống đảm bảo cho kết nối đúng người đúng việc một cách nhanh chóng.
Bốn hình thức giá trị này sẽ khó tự xây, chỉ có các nền tảng với sức mạnh và vốn đầu tư lớn mới phát triển được rồi phân chia lại cho hàng triệu người khai thác. Thú vị hơn là các nền tảng được thiết kế tốt sẽ tạo ra nhiều giá trị hơn là những gì nó trực tiếp thu được. Người dùng cảm thấy hạnh phúc nhờ được hưởng lợi từ tất cả các giá trị miễn phí.
Ví dụ: Momo ban đầu là 1 nền tảng chuyển nhận tiền miễn phí trên Mobile app. Nó tạo ra giá trị bằng cách giúp cho mọi người có thể giao dịch không tiền mặt, và giúp cho nhà bán hàng có thêm công cụ thanh toán.
Sau đó Momo bắt đầu thu phí bằng cách: lấy chiết khấu từ nhà bán, tính phí khi người dùng rút tiền mặt, và thu tiền từ quảng cáo. Cách này phù hợp vì người dùng chỉ mất 1 phần nhỏ phí giao dịch và người bán thì sẵn sàng trả % nhỏ để tiếp cận tới tập 10 triệu người đang có sẵn ví
Một chiến lược kinh doanh thông minh bắt đầu bằng việc xem xét bốn hình thức giá trị sau đó xác định những nguồn giá trị vượt trội có thể được khai thác mà không kìm hãm sự tăng trưởng liên tục của hiệu ứng mạng.
Mục tiêu của nền tảng không chỉ là đẩy số lượng người dùng và số lượng các tương tác, mà phải hướng đến những tương tác có giá trị (và ngăn cản những tương tác kém giá trị)
Phân tích thách thức của việc tạo ra doanh thu bắt đầu từ 3 câu hỏi
- Làm thế nào để tạo ra doanh thu mà không làm giảm hiệu ứng mạng tích cực?
- Liệu có thể nghĩ ra một chiến lược giá có thể làm tăng hiệu ứng mạng tích cực và làm giảm hiệu ứng mạng tiêu cực?
- Liệu có thể tạo ra một chiến lược khuyến khích những tương tác mong muốn và ngăn chặn những tương tác không mong muốn?
Chia sẻ của Nguyễn Thành Trung
