Thời Cô Vít buộc người ta phải “sống ảo” nhiều hơn theo nghĩa là dành nhiều thời gian để online hơn, bởi từ thăm hỏi bố mẹ, tương tác với bạn bè, học hành hay làm việc đều… ở trên mạng. (Must read – cần đọc để chuẩn bị)
Nếu như trước đây bạn có lựa chọn. Thì hiện nay “sống ảo” là điều bắt buộc. Dần bạn sẽ phải tự làm quen, dù khó chịu, và coi nó là một phần tất yếu, một cách sinh hoạt tất yếu của loài người thời 5.0.
Và như vậy hơn bao giờ hết, kỹ năng sinh tồn thời Cô Vít, và tôi tin, là cả hậu Cô Vít (mà tôi tạm gọi là thời 5.0) chính là những kỹ năng sinh tồn trên thế giới mạng.
Với một cái macbook sang chảnh hay một điện thoại cùi bắp ma-de-in-chi-na bạn đều trong tích tắc bước ra khỏi nhà, khỏi phố xá, làng bản, ra khỏi Việt Nam và lạc vào trong thế giới bao la không giới hạn với nhiều điều hay ho mới mẻ và cũng không thiếu những cạm bẫy.
“Chiếc cửa thần kỳ” của Doraemon là đây chứ đâu. Trên tay bạn đó. Thế giới này khủng khiếp lắm. Nếu như thời trước, bạn chỉ cần tránh xa nó là xong. Thì thời nay và mãi mãi về sau, kể cả lúc ngủ bạn vẫn sẽ đang nằm trong sự chi phối của nó.
Bạn ngủ ra sao, nhịp tim thế nào, thở đều hay đứt, đầu óc có tĩnh lặng, mơ lành hay dữ, tất cả đều sẽ nằm trong sự kiểm soát của… thế giới mạng. Trong một thế giới mà con người bị kiểm soát như vậy (đáng buồn là bạn sẽ tự nguyện chui vào kiểm soát, bởi không có lối thoát), kỹ năng sinh tồn sẽ rất khác so với trước đây.
Hãy thử nhìn lại lịch sử tiến hóa của loài người và những kỹ năng sinh tồn cần có qua từng giai đoạn, bạn có thể hình dung được phần nào.
Thời tiền sử, để tồn tại bạn cần có sức mạnh cơ bắp phi thường. Thời phong kiến, bạn cần có vũ khí sắc bén. Thời công nghiệp, bạn cần có thông tin sớm nhất. Thời nay, bạn cũng cần có thông tin, nhưng không chỉ là thông tin sớm nhất mà còn phải chính xác nhất, phù hợp nhất, trong một thế giới đã quá tải về thông tin.
Và xuyên suốt trong tiến trình lịch sử hàng triệu năm đó của loài người, có một kỹ năng quan trọng bậc nhất khiến cho loài người có thể vượt qua tất cả để tồn tại và phát triển tới tận ngày nay. Đó là cái gì vậy?
Đó là khả năng giao tiếp và truyền đạt thông tin cho nhau, điều mà nhà sử học Do Thái nổi tiếng Yuval Noah Harari đã gọi là “gossip” (buôn chuyện) trong tác phẩm “Homo Sapiens – Lược sử Loài người” của mình.
Khác với các loài vật khác, chính khả năng “gossip” này đã giúp con người tập hợp được với nhau, chia sẻ và lan tỏa được kinh nghiệm, tri thức cho nhau, đồng thời thông báo cho nhau về cơ hội (kiếm ăn) và những nguy cơ, hiểm họa (bị ăn thịt, tiêu diệt).
Kỹ năng sinh tồn thời Cô Vít và hậu Cô Vít sẽ gồm nhiều thứ, nhưng chắc chắn có một thứ không thể thiếu, đó chính là kỹ năng “gossip”.
Nếu như từ cuối thể kỷ 20 đến nay, loài người đang được chứng kiến quá trình toàn cầu hóa mà trong đó biên giới địa lý giữa các quốc gia bị thu hẹp và xóa nhòa, thì tôi cho rằng:
Kể từ đại dịch Covid-19 lần này, loài người sẽ bắt đầu bước vào giai đoạn tiến hóa tiếp theo, giai đoạn nâng cao của kết nối giữa loài người với nhau và giữa loài người với thế giới xung quanh, theo một chiều khác: chiều “thực-ảo”.
Cụ thể, loài người sẽ bước vào thế giới 5.0 mà ở đó biên giới giữa “thực” và “ảo” sẽ bị thu hẹp và tiến tới hoàn toàn bị xóa bỏ.
Tôi sẽ còn phải viết rất nhiều để có thể nói hết những gì đang suy nghĩ trong đầu về kỹ năng “gossip”, kỹ năng khai thác và chắt lọc thông tin, cũng như những kỹ năng khác để có thể sinh tồn trong một thế giới mà “thực” và “ảo” đang hợp nhất.
Mong rằng tất cả chúng ta đều được “phục sinh” sau Lễ Phục Sinh của Thiên Chúa.
Chia sẻ của Anh Tuấn Nguyễn
