Tư duy này có thể là ngược đời, không giống ai, nhưng tôi vẫn luôn bảo vệ nó.
Gần như, ai cũng mặc định khởi nghiệp là mở DOANH NGHIỆP RIÊNG để làm ăn, kinh doanh, hoặc phải mở ra một hoạt động kinh doanh nào đó cho riêng mình (ví dụ bán bún, phở, cà phê, quần áo thời trang…) để trở thành chủ doanh nghiệp.
Và gần như tất cả các buổi hội thảo, đào tạo về khởi nghiệp, dành cho sinh viên sắp tốt nghiệp, cũng luôn đi theo hướng này!
Nếu tư duy ra khỏi chiếc hộp (outside the box), ta sẽ nghĩ KHỞI NGHIỆP LÀ BẮT ĐẦU MỘT SỰ NGHIỆP, và tất nhiên là bán gì cũng được, chứ không nhất thiết phải bán những thứ vật chất cụ thể như đã nêu trên.
Bạn có thể bán giọng ca để trở thành ca sĩ chuyên nghiệp, bán đôi chân để trở thành cầu thủ chuyên nghiệp, bán đôi tay để trở thành nghệ sĩ piano chuyên nghiệp (hay chuyên gia… tẩm quất chuyên nghiệp)…
Bạn có thể bán chuyên môn, tay nghề, kinh nghiệm, kỹ năng… để làm bác sĩ, giảng viên, kỹ sư, công chức nhà nước. Bạn cũng có thể khởi nghiệp bằng con đường binh nghiệp (quân đội), chính trị (để trở thành chính khách)… Tất cả đều là sự nghiệp của bạn và đều phải được “khởi nghiệp” từ đầu.
Có những người “khởi nghiệp” bằng nghề bán… cái đầu (chất xám), và sự nghiệp của họ cũng phát triển rất tốt theo thời gian. Họ “khởi nghiệp” từ một nhân viên, rồi lên cấp trưởng phòng, giám đốc, tổng giám đốc, thành viên hội đồng quản trị. Và họ đồng thời cũng là cổ đông, nhà đầu tư….
Thứ họ bán không chỉ giúp nuôi sống bản thân, gia đình, mà còn tích lũy để có thể an tâm nghỉ ngơi khi đủ tuổi hưu và tự do làm những gì mình thích.
Có thể có ai đó phản biện rằng khởi nghiệp phải có doanh nghiệp để tạo công ăn việc làm cho người khác. Tôi xin lập luận rằng, trong quá trình làm việc, những người bán chất xám ở vị trí quản lý, đặc biệt là quản lý cấp cao, CEO, cũng góp phần tạo công ăn, việc làm cho hàng trăm, hàng nghìn, chục nghìn lao động thông qua việc giúp các công ty kinh doanh hiệu quả và phát triển.
Quan trọng hơn, tài sản quý giá mà họ tích lũy được, ngoài tài sản, tiền bạc, còn là kiến thức, kinh nghiệm về quản lý doanh nghiệp, có thể được dùng để chia sẻ, giúp đỡ cho hàng nghìn bạn trẻ đang cần mà không hề sợ bị hao hụt.
Trên thế giới, có những CEO có thu nhập ròng hàng năm lên tới nhiều chục triệu đô la – con số mơ ước của nhiều doanh nghiệp lớn của Việt Nam. Và nhiều người ở Việt Nam cũng đang kinh doanh chất xám khá phát đạt, được khách hàng (là các công ty) tín nhiệm nên cho nắm giữ các trọng trách rất cao và còn ưu ái cho cổ phần, cổ phiếu để trở thành đồng sở hữu công ty.
Vậy thì hà cớ gì cứ hô hào người “đang yên, đang lành” bỏ công việc yêu thích, rời công ty đàng làm, ra khởi nghiệp để rồi tỉ lệ thất bại trên 90%? Người nào có thôi thúc và đam mê khởi nghiệp từ bên trong, họ khắc sẽ tự mình tìm cách khởi nghiệp mà không cần phải nhờ ai hô hào hay “tạo động lực” cả!
Người khởi nghiệp theo nghĩa trở thành doanh chủ phải là người có những tố chất đặc biệt như nhạy bén kinh doanh, đam mê làm giàu, kiên trì, quyết tâm, có máu liều (thậm chí phải cực liều), chịu cực, chịu cày, phải “lì đòn”…
Những tố chất này không phải ai cũng có (nếu ai sẵn có thì hãy nghĩ đến chuyện khởi nghiệp làm doanh chủ). Và đó chỉ mới là điều kiện cần, chưa phải là đã đủ. Vậy sao cứ nhất nhất phải bán bún, bán chè, bán quần áo hay thứ gì đó cụ thể thì mới là “khởi nghiệp”, trong khi chất xám là thứ sản phẩm cũng có giá trị chẳng kém gì?
Tôi cho rằng người bán chất xám, về thực chất cũng là đang làm chủ – làm chủ chất “món hàng” chất xám, làm chủ bản thân. Về bản chất, họ chính là nhà cung cấp (chất xám) cho khách hàng là công ty, nơi họ đang làm việc. Họ cũng phải liên tục cải tiến, nâng cấp sản phẩm của mình để giữ khách, và để bán với giá cao hơn như bất kỳ sản phẩm, dịch vụ nào khác.
Chất xám còn có lợi thế là không ôi thiu, quá “đát”, tồn kho, phải đổ bỏ; thậm chí, càng bán, nó càng đầy lên, và chất lượng lại càng cao hơn, chẳng bao giờ cạn kiệt! Người bán chất xám cũng đi lên từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, cũng phát triển vượt bậc hoặc giậm chân tại chỗ như một doanh nghiệp.
Không phải doanh nghiệp nào cũng lớn lên như thổi mà đa phần cũng chật vật nhiều năm liền, có khi hàng chục năm, trước khi khởi sắc, mà cũng chưa chắc là khởi sắc.
Vậy thì cớ sao không vun đắp cho sự nghiệp hiện tại của mình mà cứ phải đi “khởi” lại nhỉ? Mà ai cũng muốn làm doanh chủ thì còn ai để làm công?
Sau bài viết này, bạn có thể yên tâm với con đường “khởi nghiệp” hiện tại của mình, dù đang làm gì. Hãy vun đắp, hãy chăm chút, hãy hết lòng vì nó, và cho nó; Hãy hành xử như chính mình là người chủ, bạn sẽ thành công! Do you believe me?
Chia sẻ của Long Nguyen Huu
