Mục lục
Những điểm chung:
Một mục tiêu chung
Chuyển đổi số hay khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đều có chung một mục tiêu là tìm kiếm cơ hội mới, cơ hội tăng trưởng mới, cơ hội kinh doanh mới trong thời đại số.
Đổi mới sáng tạo liên tục
Chuyển đổi số và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phải là quá trình đổi mới sáng tạo liên tục, bởi nó tạo ra cái mới, kể cả phải tạo ra thị trường, hay phân mảnh thị trường có sẵn để chiếm lĩnh thị phần cho mình với một mô hình kinh doanh mới, sản phẩm/dịch vụ mới.
Những điểm thất bại chủ quan chung:
Cả hai thất bại trên dưới 70%
Trong bài viết “Digital Transformation Is Not About Technology” của Harvard Business Review (HBR) có đề cập 70% các sáng kiến chuyển đổi số không đạt được mục tiêu của họ.
Trong một bài khác “Why Start-ups Fail” cũng của HBR đề cập trên 2/3 (gần 70%) các startup chưa bao giờ mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Điểm thất bại chung nặng nề là không có chiến lược trước khi đầu tư
Phải có tầm nhìn chuyển đổi lớn (massive transformation purpose), sứ mạng, mục tiêu chiến lược và chiến lược để đạt được mục tiêu: cần biết không làm những gì, cần xác định những đánh đổi, cần cân bằng và hài hoà.
Những gì làm trước tạo giá trị, tiền đề cho những gì thực hiện sau, xác định rõ cơ hội kinh doanh, sản phẩm tối thiểu, thử nghiệm thị trường; phân tích và có chiến lược tài chính, khách hàng, nội bộ và đổi mới sáng tạo liên tục.
Điểm thất bại chung trí mạng là đặt công nghệ lên/sản phẩm lên hàng đầu
Bỏ qua quá trình đổi mới sáng tạo, tìm kiếm cơ hội mới, mà nhảy vào ngay tìm cách áp dụng công nghệ cho vấn đề cũ, mô hình cũ (Đối với chuyển đổi số), để rồi về bản chất không thay đổi, vẫn mô hình kinh doanh cũ, vẫn kinh doanh mô hình ỐNG (pipe),…
thì dù ứng dụng công nghệ gì đi nữa, nó chỉ BÌNH MỚI RƯỢU CŨ, tiêu tốn tiền bạc nhưng không mang lại hiệu quả.
Hay đối với khởi nghiệp, thì từ ý tưởng, hay công nghệ, nhảy vào phát triển sản phẩm, không qua bước tìm kiếm cơ hội kinh doanh, không phát triển khách hàng và xác thực giá trị mang tới cho khách hàng,… để rồi khi ra thị trường thì không ai chấp nhận.
Phụ thuộc quá nhiều vào đội ngũ chuyên gia, coi nhẹ đội ngũ bên trong
Đổi mới sáng tạo là những góc cạnh ở ngay trong doanh nghiệp, chỉ có những người làm việc trực tiếp mới là cơ sở để thực hiện đổi mới sáng tạo.
Đổi mới sáng tạo nó cần dựa trên nền tảng cũ ở chính doanh nghiệp của mình mà đổi mới, không phải đưa cái hoàn toàn mới, cáo siêu từ ngoài vào, cũng giống như khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, xuất phát từ nhóm founders, họ có chung niềm đam mê, nỗi đau, hay lòng trắc ẩn về một vấn đề nào đó, hay họ có những nghiên cứu, công nghệ đang ở giai đoạn technology formulation.
Chuyển gia chỉ đóng vai trò mentor, coaching, lựa chọn phương pháp, framework tiếp cận, cả hai trường hợp khởi nghiệp và chuyển đổi số cần có một nhóm, là tổ chức tạm thời để tìm kiếm và kiểm thử cơ hội mới, tất cả các thành phần liên quan, chứ không phải riêng ai tạo nên thành công hay thất bại của một startup hay chuyển đổi số.
Kiểm soát tài chính, dòng tiền
Rất nhiều startup hay chuyển đổi số chọn lựa đốt tiền để xử lý vấn đề “con gà quả trứng” trong kinh doanh, đặc biệt đối với các khởi nghiệp, chuyển đổi số dựa trên nền tảng, ví dụ: người có nhu cầu hay người cung cấp dịch vụ trong một nền tảng có trước?
Trong khi cộng đồng đem lại, tính trung thành yếu, để tạo hệ sinh thái níu giữ khách hàng đòi hỏi thời gian và tài chính. Phụ thuộc quá nhiều vào vốn từ nhà đầu tư là yếu tố rủi ro lớn nhất.
Khởi nghiệp hiện đang là GAME
Rất nhiều khởi nghiệp ra đời chỉ là để gọi được vốn, hay khởi nghiệp như là cuộc chơi của các nhà đầu tư, khiến giá trị của khởi nghiệp rất ảo, đến một ngưỡng, nó sẽ tự chết.
Kinh nghiệm và khuyến nghị:
Các trụ cột cho chuyển đổi số và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo:
- Xây dựng mạng lưới khách hàng
- Xây Hệ sinh thái doanh nghiệp định hướng hệ sinh thái ngành
- Chuyển từ kinh doanh ỐNG (Pipe) tới nền tảng (Platform): ưu tiên giảm các khâu trung gian trước, và có thể tiến tới kinh doanh nền tảng.
- Xây dựng hồ chứa dữ liệu, khai thác dữ liệu, chuyển đổi kinh doanh số
Cách thức vận hành:
Phải có framework/tools cho chuyển đổi số và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho: hình thành ý tưởng, xác định cơ hội kinh doanh, xây dựng mô hình kinh doanh, phát triển sản phẩm, thử nghiệm kinh doanh và mở rộng kinh doanh.
Cả hai cần được nuôi dưỡng ở các Incubator (vườn ươm), các doanh nghiệp chuyển đổi số cũng cần có vườn ươm, để từ đây cho phép các thử nghiệm, chấp nhận các đổi mới sáng tạo thất bại, xây dựng văn hoá tinh thần khởi nghiệp,…
Để từ đó hình thành các spinoff độc lập với vận hành của doanh nghiệp hiện tại, thực hiện chuyển đổi số ở các góc cạnh doanh nghiệp, tạo các đoàn tàu giá trị, dẫn dắt con tàu mẹ chuyển đổi số.
Tránh những sai lầm kể trên.
Như vậy, chuyển đổi số cũng chỉ là một trường hợp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhưng được thực hiện ngay trong doanh nghiệp, gọi là các spinoff.
Doanh nghiệp cần có vườn ươm, ở đó chấp nhận văn hoá thất bại, xây dựng văn hoá tinh thần đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện cho các nhóm thử nghiệm các đổi mới sáng tạo, hình thành các spinoff để độc lập với hoạt động của doanh nghiệp hiện tại.
Từ đó sẽ tạo ra các con xuồng cao tốc chuyển đổi dần doanh nghiệp qua môi trường số, kinh doanh số.
Chia sẻ của Dương Trọng Hải
