Khoảng năm 2000, sau mấy năm đi làm trong một doanh nghiệp nhà nước, để dành được chút ít tiền thì máu kinh doanh của một thằng nông dân nó ngấm ngầm đâu đó bỗng nổi lên. Tôi mở doanh nghiệp.
Ngày tôi đem hồ sơ lên sở KHvĐT để làm thủ tục thành lập doanh nghiệp thì một cậu từng là cấp dưới của tôi (cùng tuổi, con ông PCT Tỉnh) đang ngồi phó phòng phụ trách các dự án đầu tư, nên hồ sơ của tôi cũng nhanh dù mấy năm này ở tỉnh chưa thật sự thoáng lắm và tôi là người nhập cư.
Tôi học tổng hợp, chuyên ngoại ngữ, đi làm mấy năm trong ngành vận tải biển, một mảng dịch vụ nhỏ trong ngành vận tải biển thôi. Nhưng tôi lại mở công ty làm về thương mại điện tử.
Kiến thức về công nghệ thông tin của tôi sau đại học gần như zero, bởi tôi có bằng A vi tính nhưng tôi nhớ trường đại học thời tôi học chỉ có mấy cái mấy 286, 386 gì đó cho sinh viên chuyên học tin học, chưa có windows, đánh văn bản mãi sau này chỉ dùng vietres (cái này giờ chắc ít người biết lắm) và Nguyễn Tử Quảng vẫn còn sinh viên và mới tạo ra phần mềm diệt virus đầu tiên của Việt Nam.
Số là thời gian đó công ty hay cho tôi đi công tác xa, thời gian rảnh tôi tự mày mò về máy tính, web… nên tôi tự làm được web, tự code được sơ sơ những thứ đơn giản, bây giờ tôi nghĩ đơn giản chứ hồi đó tôi cho tôi là trùm, chả ai qua được tôi.
Thành lập công ty xong tôi loay hoay một thời gian rồi cũng ra một trang web bán hàng online. Dù thời đó chỉ là những trang web tĩnh đơn giản, bây giờ chỉ cần 10 phút là làm được. Tôi ra thuê văn phòng, thuê một đường dây điện thoại cố định đăng ký internet, lúc đó còn xài dialup, mỗi lần kết nối vào mạng là máy tính rít lên những tiếng thật to.
Và tôi bắt đầu chuyện kinh doanh của mình. Nhưng tôi không nghỉ nhà nước và chuyện công ty riêng tôi thuê người quản lý. Công ty tôi làm đủ thứ hầm bà lằng, nào sửa máy vi tính, thiết kế web, buôn bán hàng qua mạng, lắp ráp các hệ thống giám sát cho doanh nghiệp…
Tôi vẫn đi làm, vẫn đi công tác có khi mấy tháng mới về, chuyện kinh doanh tôi giao cho nhân viên và chủ yếu là ban giám đốc. Thời gian đầu khá tốt do tôi để tâm nhiều, nhưng sau công việc bắt đầu quá tải và có nhiều chuyện xảy ra ở công ty nhà nước nên công ty tôi mỗi ngày mỗi đi xuống.
Nhiều người đặt hàng qua mạng mà tôi không thể giao cho họ do chi phí đắt vô cùng, chỉ có một phương thức thanh toán duy nhất là phải chuyển khoản trước, COD là không thể do phí bưu điện nhiều khi cao hơn cả món hàng.
Khoảng giữa năm 2004 thì sau khi đi công tác về tôi gọi các em nhân viên lại bảo anh hết tiền nuôi các em nữa rồi, mấy đứa tự đi tìm việc nhé, có đứa khóc rưng rức. Tổng kết tôi mất gần 400 triệu cho công ty đầu tiên, là tất cả số tiền tôi kiếm được sau mấy năm đi làm. Đổi lại tôi có những bài học:
- Kiểu làm chân trong chân ngoài của tôi thế nào cũng chết (trừ khi làm các dự án có liên quan nhà nước)
- Ý tưởng mới nhưng nếu quá mới cũng sẽ là trở ngại, đúng thời điểm mới là tốt
- Ý tưởng mới nhưng cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo thì không triển khai được
- Ngành nghề kinh doanh cốt lõi không có, làm linh tinh, vì ngành chính không triển khai được.
- Quá tin tưởng vào nhân viên đến nỗi có bạn đưa công việc ra ngoài làm mà tôi không biết.
- Tôi làm mà chả biết gì về quản lý gì dù phải quản lý từ xa.
Chia sẻ của Tri Quang La
